PRACA ORYGINALNA
Wiedza młodzieży licealnej i akademickiej Siedlec dotycząca kleszczy
1
Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach, Polska
Autor do korespondencji
Sylwia Goławska
Uniwersytet Przyrodniczo Humanistyczny w Siedlcach, ul. Prusa 14, 08-110 Siedlce, Polska
Uniwersytet Przyrodniczo Humanistyczny w Siedlcach, ul. Prusa 14, 08-110 Siedlce, Polska
Med Og Nauk Zdr. 2020;26(3):280-285
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Wstęp:
Kleszcze stanowią wektor i rezerwuar patogenów chorobotwórczych. W Polsce, zwłaszcza w jej wschodniej części, stanowią zagrożenie epidemiologiczne dla ludzi oraz zwierząt zarówno domowych, jak i dzikich. Edukacja zdrowotna to najtańsza i najskuteczniejsza forma zapobiegania chorobom przenoszonym przez kleszcze, zaś wiedza na temat kleszczy i profilaktyki chorób odkleszczowych powinna być ciągle pogłębiana.
Cel pracy:
Celem pracy była ocena poziomu wiedzy o kleszczach i profilaktyce przeciw kleszczom wśród studentów Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach oraz dwóch siedleckich liceów ogólnokształcących: II LO im. św. Królowej Jadwigi oraz I Katolickiego LO im. Świętej Rodziny.
Materiał i metody:
Badania w formie sondażu diagnostycznego przeprowadzono między majem a czerwcem 2019 roku wśród 212 osób pobierających edukację o profilu przyrodniczym i humanistycznym. Otrzymane wyniki poddano analizie statystycznej za pomocą Uogólnionego Modelu Liniowego (GLZ).
Wyniki:
Większość osób biorących udział w badaniu wiedziała, że w ostatnich latach liczba kleszczy w Polsce systematycznie rośnie. Ponad 92% respondentów wykazało się wiedzą, że kleszcze, aby przetrwać, potrzebują krwi żywiciela. Ponad 70% studentów wiedziało, że w celu ochrony przed kleszczami można stosować repelenty. Ponad połowa znała właściwy sposób działania w przypadku ugryzienia kleszcza. Na część uzyskanych wyników wpływ miały profil edukacji i poziom edukacji. Z zadanymi pytaniami lepiej poradziły sobie osoby pobierające edukację o profilu przyrodniczym. Lepsze wyniki osiągnęła młodzież akademicka.
Wnioski:
Wiedza badanej grupy osób o kleszczach i zapobieganiu ich ugryzieniu jest znaczna. Młodzież pobierająca edukację o profilu przyrodniczym posiadała nieco większą wiedzę w porównaniu z młodzieżą z profilu humanistycznego. Na poprawność odpowiedzi marginalnie wpłynął również etap edukacji; wiedza studentów była nieznacznie większa niż młodzieży licealnej. Należy jednak kontynuować i poszerzać działania edukacyjne dotyczące kleszczy, chorób przez nie przenoszonych oraz sposobów zapobiegania chorobom odkleszczowym w związku ze wzrastającą liczbą tych pajęczaków.
Kleszcze stanowią wektor i rezerwuar patogenów chorobotwórczych. W Polsce, zwłaszcza w jej wschodniej części, stanowią zagrożenie epidemiologiczne dla ludzi oraz zwierząt zarówno domowych, jak i dzikich. Edukacja zdrowotna to najtańsza i najskuteczniejsza forma zapobiegania chorobom przenoszonym przez kleszcze, zaś wiedza na temat kleszczy i profilaktyki chorób odkleszczowych powinna być ciągle pogłębiana.
Cel pracy:
Celem pracy była ocena poziomu wiedzy o kleszczach i profilaktyce przeciw kleszczom wśród studentów Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach oraz dwóch siedleckich liceów ogólnokształcących: II LO im. św. Królowej Jadwigi oraz I Katolickiego LO im. Świętej Rodziny.
Materiał i metody:
Badania w formie sondażu diagnostycznego przeprowadzono między majem a czerwcem 2019 roku wśród 212 osób pobierających edukację o profilu przyrodniczym i humanistycznym. Otrzymane wyniki poddano analizie statystycznej za pomocą Uogólnionego Modelu Liniowego (GLZ).
Wyniki:
Większość osób biorących udział w badaniu wiedziała, że w ostatnich latach liczba kleszczy w Polsce systematycznie rośnie. Ponad 92% respondentów wykazało się wiedzą, że kleszcze, aby przetrwać, potrzebują krwi żywiciela. Ponad 70% studentów wiedziało, że w celu ochrony przed kleszczami można stosować repelenty. Ponad połowa znała właściwy sposób działania w przypadku ugryzienia kleszcza. Na część uzyskanych wyników wpływ miały profil edukacji i poziom edukacji. Z zadanymi pytaniami lepiej poradziły sobie osoby pobierające edukację o profilu przyrodniczym. Lepsze wyniki osiągnęła młodzież akademicka.
Wnioski:
Wiedza badanej grupy osób o kleszczach i zapobieganiu ich ugryzieniu jest znaczna. Młodzież pobierająca edukację o profilu przyrodniczym posiadała nieco większą wiedzę w porównaniu z młodzieżą z profilu humanistycznego. Na poprawność odpowiedzi marginalnie wpłynął również etap edukacji; wiedza studentów była nieznacznie większa niż młodzieży licealnej. Należy jednak kontynuować i poszerzać działania edukacyjne dotyczące kleszczy, chorób przez nie przenoszonych oraz sposobów zapobiegania chorobom odkleszczowym w związku ze wzrastającą liczbą tych pajęczaków.
Introduction:
Ticks constitute a vector and reservoir of numerous pathogens. In Poland, especially in the eastern part of country, ticks pose an epidemiological threat to humans and animals, both domestic and wild. Health education is the least expensive and often the most effective form of prevention of tick-borne diseases, therefore should be supplemented and deepened.
Objectives:
The aim of the study was evaluation of knowledge about ticks and ticks prevention among students of the University of Natural Sciences and Humanities and two secondary schools in Siedlce, Poland: Saint Jadwiga Queen of Poland Secondary School No. II, and Holy Family Catholic Secondary School.
Material and methods:
The research in the form of a diagnostic survey was conducted between May – June 2019 among 212 students, of two study specialties: natural and humanistic. The obtained results were analysed using the Generalised Linear Model (GLZ, Statistica software).
Results:
The majority of students participating in the study knew that in recent years the number of ticks in Poland has been systematically increasing. Over 92% of respondents knew that ticks need the blood of a host in order to survive. Over 70% of students knew that repellents may be used for protection against ticks, and more than half know the correct course of action in the event of a tick bite. Significant relationships were found between the education profile and education level. Students of natural sciences and university students achieved better results.
Conclusions:
The examined group of students had considerable knowledge of ticks and the prevention of tick bites. Students studying the natural profile had slightly better knowledge, compared to students from the humanities profile. The correctness of the answers was also marginally affected by the education level; university students had a slightly better knowledge than respondents attending secondary school. However, considering environmental health risk caused by an increasing number of ticks, it is necessary to continue and expand educational actions concerning ticks, tick-transmitted diseases, and prevention of tick-borne diseases.
Ticks constitute a vector and reservoir of numerous pathogens. In Poland, especially in the eastern part of country, ticks pose an epidemiological threat to humans and animals, both domestic and wild. Health education is the least expensive and often the most effective form of prevention of tick-borne diseases, therefore should be supplemented and deepened.
Objectives:
The aim of the study was evaluation of knowledge about ticks and ticks prevention among students of the University of Natural Sciences and Humanities and two secondary schools in Siedlce, Poland: Saint Jadwiga Queen of Poland Secondary School No. II, and Holy Family Catholic Secondary School.
Material and methods:
The research in the form of a diagnostic survey was conducted between May – June 2019 among 212 students, of two study specialties: natural and humanistic. The obtained results were analysed using the Generalised Linear Model (GLZ, Statistica software).
Results:
The majority of students participating in the study knew that in recent years the number of ticks in Poland has been systematically increasing. Over 92% of respondents knew that ticks need the blood of a host in order to survive. Over 70% of students knew that repellents may be used for protection against ticks, and more than half know the correct course of action in the event of a tick bite. Significant relationships were found between the education profile and education level. Students of natural sciences and university students achieved better results.
Conclusions:
The examined group of students had considerable knowledge of ticks and the prevention of tick bites. Students studying the natural profile had slightly better knowledge, compared to students from the humanities profile. The correctness of the answers was also marginally affected by the education level; university students had a slightly better knowledge than respondents attending secondary school. However, considering environmental health risk caused by an increasing number of ticks, it is necessary to continue and expand educational actions concerning ticks, tick-transmitted diseases, and prevention of tick-borne diseases.
PODZIĘKOWANIA
Autorzy dziękują Dyrekcji II LO im. św. Królowej Jadwigi oraz I Katolickiego LO im. Świętej Rodziny w Siedlcach za zgodę na przeprowadzenie ankiety wśród uczniów oraz Kalinie Goławskiej (II LO) za pomoc w przygotowaniu danych do analizy. Dziękujemy także Recenzentom za cenne uwagi do manuskryptu pracy.
Goławska S, Łukasik I, Sprawka I, Goławski A. Wiedza młodzieży licealnej i akademickiej Siedlec dotycząca kleszczy. Med Og Nauk Zdr. 2020; 26(3): 280–285. doi: 10.26444/monz/122854
REFERENCJE (21)
1.
Sawczyn-Domańska A, Wójcik-Fatla A. Candidatus Neoehrlichia mikurensis – występowanie oraz ocena potencjalnego narażenia ludzi na zakażenie. Med Og Nauk Zdr. 2019; 25(2): 63–69. https://doi.10.26444/monz/1096....
2.
Wójcik-Fatla A, Kloc A, Sawczyn A, Zajac V, Sroka J, Cicak E et al. Potencjalna rola kleszczy z gatunków Dermacentor reticulatus i Ixodes recinus w krążeniu pasożytniczych pierwotniaków: Theileria spp., Babesia spp. i Toxoplasma gondii w środowisku naturalnym. Med Og Nauk Zdr. 2016; 22(3): 165–168. https://doi.10.5604/20834543.1....
3.
Wilczyńska U, Szeszenia-Dąbrowska N, Sobala W. Choroby zawodowe stwierdzone w Polsce w 2009 r. Med Pr. 2010; 61: 369–379.
4.
Dantas-Torres F, Chomel BB, Otranto D. Ticks and tick-borne diseases: a one health perspective. Trends Parasitol. 2012; 28(10): 437–446. https://doi.org/10.1016/j.pt.2....
5.
Karbowiak G, Biernat B, Szewczyk T, Sytykiewicz H. The role of particular tick developmental stages in the circulation of tick-borne pathogens affecting humans in Central Europe. 1. The general pattern. Ann Parasitol. 2015; 61(4): 221–228.
6.
Dutkiewicz J, Cisak E, Sroka J, Wójcik-Fatla A, Zając V. Biological agents as occupational hazards – selected issues. Ann Agric Environ Med. 2011; 18(2): 286–293.
7.
Cisak E, Chmielewska-Badora J, Zwoliński J, Dutkiewicz J. Profilaktyka chorób przenoszonych przez kleszcze w środowisku pracy leśników i rolników. Instytut Medycyny Wsi: Lublin; 2007.
8.
StatSoft, Inc. 2014. STATISTICA (data analysis software system), version 12. www.statsoft.com.
9.
Lindgren E, Andersson Y, Suk JE, Sudre B, Semenza JC. Monitoring EU emerging infectious disease risk due to climate change. Science 2012; 336(6080): 418–419. https://doi.10.1126/science.12....
10.
Medlock JM, Hansford KM, Bormane A, Derdakova M, Estrada-Pena A, Gorge J-C i wsp. Driving forces for changes in geographical distribution of Ixodes ricinus ticks in Europe. Parasite Vector. 2013; 6: 1.
11.
Wójcik-Fatla A, Szymańska J, Buczek A. Choroby przenoszone przez kleszcze. Część I. Ixodes ricinus jako rezerwuar i wektor patogenów. Zdr Publ 2009; 119(2): 213–216.
12.
Cisak E, Chmielewska-Badora J, Zwoliński J, Dutkiewicz J. Choroby przenoszone przez kleszcze: cz. I. Występowanie i biologia kleszczy, kleszczowe zapalenie mózgu, borelioza z Lyme. Med Ogólna. 2008; 14(2): 145–159.
13.
Siński E, Welc-Faleciak R. Ryzyko zakażeń przenoszonych przez kleszcze w ekosystemach leśnych Polski. In: K Kannenberg, H Szramka, eds. Zarzadzanie ochrona przyrody w lasach, t. VI. Wyższa Szkoła Zarządzania Środowiskiem w Tucholi: Tuchola; 2012; s. 96–111.
14.
Randolph S. EDEN – Emerging diseases in a changing European environment: tick-borne diseases. Int J Med. Microbiol. 2006; 296: 84–86. https://doi.10.1016/j.ijmm.200....
15.
Helon B, Tłuczek TW, Buczyjan A, Adamczyk-Helon A, Wojnarowicz M, Mikuła R et al. Wieloobrazowe zaburzenia psychiczne w przebiegu neuroboreliozy – opis przypadku. Psychiatr Pol. 2009; 43(3): 353–361.
16.
Pancewicz S. Borelioza z Lyme – zasady rozpoznawania i leczenia. Pediatr Med Rodz. 2014; 10: 163–173. https://doi.10.15557/PiMR.2014....
17.
Król N, Kiewra D, Rydzanicz K. Profilaktyka chorób odkleszczowych na Dolnym Śląsku. In: Środowisko Dolnego Śląska oczami przyrodnika. 2014; p. 55–66.
18.
Bartosik K, Kubrak T, Olszewski T, Jung M, Buczek A. Prevention of tick bites and protection against tick-borne diseases in south-eastern Poland. Ann Agric Environ Med. 2008; 15(2): 181–185.
19.
Cisak E, Zwoliński J, Chmielewska-Badora J, Dutkiewicz J, Wójcik-Fatla A, Zając V. Analiza stanu wiedzy i świadomości z zakresu chorób przenoszonych przez kleszcze u osób z grupy ryzyka zawodowego. Zdrow Publ. 2011; 121(1): 47–51.
20.
Kowalczyk A, Kozłowska E, Pacian A, Skorzyńska H. Świadomość studentów na temat występowania i żerowania kleszczy w Polsce. J Educ Health Sport 2015; 5(9): 469−480. https://doi.org/10.5281/zenodo....
21.
Błasiak A, Opalińska P, Łukowski A, Krokowska-Paluszak M, Wierzbicka A, Skorupski M. Akarofobia – czy rodzice z Wielkopolski boją się kleszczy? Studia i Materiały CEPL w Rogowie, 2017; 50(1): 11–19.
Udostępnij
ARTYKUŁ POWIĄZANY
| eISSN: | 2084-4905 |
| ISSN: | 2083-4543 |
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
