PRACA PRZEGLĄDOWA
Współistnienie chorób somatycznych i psychicznych
1
Katedra i Zakład Fizjologii, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu
Autor do korespondencji
Anna Otlewska
Katedra i Zakład Fizjologii, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu, al. Wiązowa 7/1, 53-127 Wrocław, Polska
Katedra i Zakład Fizjologii, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu, al. Wiązowa 7/1, 53-127 Wrocław, Polska
Med Og Nauk Zdr. 2018;24(1):54-58
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Wstęp:
Niniejsza praca ma na celu omówienie wzajemnych zależności między chorobami somatycznymi i psychicznymi. Badania wskazują, że u 20–35% pacjentów obciążonych przewlekłym schorzeniem somatycznym występuje także przynajmniej jedno rozpoznanie psychiatryczne. Przewlekłymi chorobami somatycznymi, które wiążą się z rozwojem zaburzeń psychicznych, są przede wszystkim choroby nowotworowe, ale także przewlekłe choroby tkanki łącznej, choroby, z którymi wiąże się przewlekły ból. Powyższe schorzenia prowadzą głównie do depresji. Z drugiej strony, obecność choroby psychicznej może wpływać na przebieg choroby somatycznej. Stanowi to efekt nieprawidłowego stylu życia, obejmującego palenie papierosów, nadużywanie środków psychoaktywnych, niską aktywność fizyczną oraz stosowanie niektórych leków. Należy pamiętać o istnieniu tych zależności, ponieważ często – ze względu na utrudniony kontakt i brak współpracy z pacjentami obciążonymi chorobami psychicznymi – zdarza się, że towarzyszące podstawowej chorobie drugie schorzenie pozostaje nierozpoznane. Dlatego w przypadku tej grupy chorych szczególnie ważny jest obiektywny wywiad, zebrany od bliskich pacjenta oraz dokładne badanie przedmiotowe i planowanie koniecznych badań dodatkowych. Także u pacjentów z chorobą somatyczną ich dodatkowe rozpoznanie psychiatryczne może pozostać niezdiagnozowane. Trzeba pamiętać o tym, by zwracać szczególną uwagę na stan psychiczny pacjentów, zwłaszcza przewlekle chorych.
Niniejsza praca ma na celu omówienie wzajemnych zależności między chorobami somatycznymi i psychicznymi. Badania wskazują, że u 20–35% pacjentów obciążonych przewlekłym schorzeniem somatycznym występuje także przynajmniej jedno rozpoznanie psychiatryczne. Przewlekłymi chorobami somatycznymi, które wiążą się z rozwojem zaburzeń psychicznych, są przede wszystkim choroby nowotworowe, ale także przewlekłe choroby tkanki łącznej, choroby, z którymi wiąże się przewlekły ból. Powyższe schorzenia prowadzą głównie do depresji. Z drugiej strony, obecność choroby psychicznej może wpływać na przebieg choroby somatycznej. Stanowi to efekt nieprawidłowego stylu życia, obejmującego palenie papierosów, nadużywanie środków psychoaktywnych, niską aktywność fizyczną oraz stosowanie niektórych leków. Należy pamiętać o istnieniu tych zależności, ponieważ często – ze względu na utrudniony kontakt i brak współpracy z pacjentami obciążonymi chorobami psychicznymi – zdarza się, że towarzyszące podstawowej chorobie drugie schorzenie pozostaje nierozpoznane. Dlatego w przypadku tej grupy chorych szczególnie ważny jest obiektywny wywiad, zebrany od bliskich pacjenta oraz dokładne badanie przedmiotowe i planowanie koniecznych badań dodatkowych. Także u pacjentów z chorobą somatyczną ich dodatkowe rozpoznanie psychiatryczne może pozostać niezdiagnozowane. Trzeba pamiętać o tym, by zwracać szczególną uwagę na stan psychiczny pacjentów, zwłaszcza przewlekle chorych.
Introduction:
The objective of the study was to discuss the interrelationships between somatic and mental illnesses. Studies show that 20-35% of patients with a chronic somatic disease also suffer from at least one psychiatric disorder. Chronic somatic diseases associated with the development of mental disorders, are primarily various types of cancer, as well as chronic connective tissue diseases and chronic pain disorders. These conditions mainly lead to depression. On the other hand, the presence of mental illness can affect the course of somatic disease. This is due to improper lifestyle, including cigarette smoking, substance abuse, low physical activity and the use of certain medications. It should be remembered that these dependencies exist, as it often happens that the underlying disease, the second condition, remains unrecognized. Difficult contact and lack of cooperation with patients suffering from mental illness lead to the fact that their additional disorders often remain undiagnosed. Therefore, for this group of patients, objective medical history taking is especially important, collected from close relatives, as well as a thorough physical examination and planning of necessary additional tests. Also, in patients with a somatic disease, the additional mental diagnosis may remain undiagnosed. It should be remembered that in patients, especially those chronically ill, special attention should be paid to the mental state.
The objective of the study was to discuss the interrelationships between somatic and mental illnesses. Studies show that 20-35% of patients with a chronic somatic disease also suffer from at least one psychiatric disorder. Chronic somatic diseases associated with the development of mental disorders, are primarily various types of cancer, as well as chronic connective tissue diseases and chronic pain disorders. These conditions mainly lead to depression. On the other hand, the presence of mental illness can affect the course of somatic disease. This is due to improper lifestyle, including cigarette smoking, substance abuse, low physical activity and the use of certain medications. It should be remembered that these dependencies exist, as it often happens that the underlying disease, the second condition, remains unrecognized. Difficult contact and lack of cooperation with patients suffering from mental illness lead to the fact that their additional disorders often remain undiagnosed. Therefore, for this group of patients, objective medical history taking is especially important, collected from close relatives, as well as a thorough physical examination and planning of necessary additional tests. Also, in patients with a somatic disease, the additional mental diagnosis may remain undiagnosed. It should be remembered that in patients, especially those chronically ill, special attention should be paid to the mental state.
REFERENCJE (54)
1.
Dornquast C, Tomzik J, Reinhold T, Walle M, Mönter N, Berghöfer A. To what extent are psychiatrists aware of the comorbid somatic illnesses of their patients with serious mental illnesses? – a cross-sectional secondary data analysis. BMC Health Services Research 2017; 17(162), s.1–8.
2.
Jaracz J. Zaburzenia psychiczne i choroby nerek. Psychiatria po Dyplomie 2010; 7(5), s. 54–57.
3.
Oud M, Meyboom-de Jong B. Somatic diseases in patients with schizophrenia in general practice: their prevalence and health care. BMC Family Practice 2009; 10(32), s. 1–9.
4.
Dudek D, Sobański JA. Mental disorders in somatic diseases: psychopathology and treatment. Polskie Archiwum Medycyny Wewnętrznej 2012; 122(12), s. 624–628.
5.
Kiejna A, Piotrowski P, Tomasz Adamowski T, Moskalewicz J, Wciórka J, Stokwiszewski J, Rabczenko D, Kessler RC. Rozpowszechnienie wybranych zaburzeń psychicznych w populacji dorosłych Polaków z odniesieniem do płci i struktury wieku – badanie EZOP Polska. Psychiatr. Pol. 2015; 49(1), s. 15–27.
6.
American Psychiatric Association. Zaburzenia depresyjne w DSM-5. Klasyfikacja zaburzeń psychicznych Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego, Heitzman J (red.), wydanie piąte. Wrocław: EDRA Urban & Partner Sp. z o.o.; 2015, s. 1–2.
7.
Grover S, Ajit Avasthi S, Deka K. IPS multicentric study: Functional somatic symptoms in depression. Indian Journal of Psychiatry 2013; 55(1), s. 31–40.
8.
Carney RM, Freedland KE. Are Somatic Symptoms of Depression Better Predictors of Cardiac Events than Cognitive Symptoms in Coronary Heart Disease? Psychosom Med 2012; 74(1), s. 33–38.
9.
Kraszewska-Orzechowska A. Problem somatyzacji w przebiegu depresji i jej wpływ na zachowania osób dorosłych. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Sectio J 2007; 20, s. 1–12.
10.
Bridwell DA, Vaughn R. Steele VR, Maurer JM, Kent A. Kiehl KA, Calhoun VD. The relationship between somatic and cognitive-affective depression symptoms and error-related ERP’s. J Affect Disord 2015; 1, 172, s. 89–95.
11.
Robinson KM, Monsivais JJ. Depression, Depressive Somatic or Nonsomatic Symptoms, and Function in a Primarily Hispanic Chronic Pain Population. ISRN Pain 2013; Article ID 401732, s. 1–8.
12.
Penninx B, Milaneschi Y, Lamers F, Vogelzangs N. Understanding the somatic consequences of depression: biological mechanisms and the role of depression symptom profile. BMC Medicine 2013; 11(129), s. 1–14.
13.
Skulimowska K. Wzajemne wpływy stan u somatycznego i psychicznego u pacjentów z rozpoznaniem choroby somatycznej i z zaburzeniem nerwicowym. Psychoterapia 2011; 3(158), s. 41–59.
14.
Hung CI, Yu NW, Liu CY, Wu KY, Yang CH. The impact of the duration of an untreated episode on improvement of depression and somatic symptoms. Neuropsychiatric Disease and Treatment 2015; 11, s. 2245–2252.
15.
Sęp-Kowalikowa B, Badzio-Jagiełło H, Mikolajczuk A. Wpływ leków z grupy hamujących wychwyt zwrotny serotoniny na masę ciała chorych z zespołami depresyjnymi. Farmakoterapia w Psychiatrii i Neurologii 1998; 3, s. 43–54.
16.
Kok GD, Bockting C, Burger H, Hannig W, Pijnenborg G, Cuijpers P, Hollon SD. Double Trouble: Does Co-Morbid Chronic Somatic Illness Increase Risk for Recurrence in Depression? A Systematic Review, Plos One 2013; 8(3), s. 1–7.
17.
Kieszkowska-Grudny A. Zaburzenia psychiczne u chorych na nowotwory – podejście kliniczne. Onco Review 2013; 3(2), s. 119–128.
18.
Pawłowski T, Baranowski P, Małyszczak K, Frydecka D, Chlebowska I. Zaburzenie lękowe z napadami lęku. Adv Clin Exp Med 2006; 15(1), s. 163–170.
19.
Blumenthal JA, Smith PJ. Risk Factors: Anxiety and Risk of Cardiac Events. Nat Rev Cardiol 2010; 7(11), s. 606–608.
20.
Kantorovich V, Eisenhofer G, Pacak K. Pheochromocytoma: an Endocrine Mimicking Disorder. Ann N Y Acad Sci. 2009; 1148, s. 462–468.
21.
Zardawi IM. Phaeochromocytoma masquerading as anxiety and depression. Am J Case Rep 2013; 14, s. 161–163.
22.
Nitka-Siemińska A. Zaburzenia lękowe – charakterystyka i zasady leczenia. Forum Medycyny Rodzinnej 2014; 8(1), s. 37–43.
24.
Dudek D. Zespół metaboliczny u pacjentów ze schizofrenią. Forum Zaburzeń Metabolicznych 2010; 1(3), s. 123–130.
25.
Kiejna A, Piotrowski P, Adamowski T. Schizofrenia. Perspektywa Społeczna. Sytuacja w Polsce. Polskie Towarzystwo Psychiatryczne, s. 18–21.
26.
Ventriglio A, Gentile A, Stella E, Bellomo A. Metabolic issues in patients affected by schizophrenia: clinical characteristics and medical management. Frontiers in Neuroscience 2015; 9, s. 1–7.
27.
Wysokiński A. Wpływ leków przeciwpsychotycznych na występowanie zespołu metabolicznego. Psychiatr Psychol Klin 2014; 14(4), s. 290–295.
28.
Luks M, Rzewuska M, Ziółkowska A, Kuczyński W. Przyrost masy ciała związany z lekami antypsychotycznymi. Farmakoterapia w Psychiatrii i Neurologii 2001; 1, s. 113–115.
29.
Ostrzyżek A, Marcinkowski JT. Jakość życia a doświadczanie schizofrenii. Hygeia Public Health 2014; 49(4), s. 679–684.
30.
Munk Laursen T, Munk-Olsen T, Gasse C. Chronic Somatic Comorbidity and Excess Mortality Due to Natural Causes in Persons with Schizophrenia or Bipolar Affective Disorder. Plos One 2011; 6(9), s. 1–7.
31.
Erdur L, Kallenbach-Dermutz B, Lehmann V, Zimmermann-Viehoff F, Köpp W, Weber C, Deter HC. Somatic comorbidity in anorexia nervosa: First results of a 21-year follow-up study on female in patients. BioPsychoSocial Medicine 2012; 6(4), s. 1–6.
32.
Rzońca E, Bień A, Iwanowicz-Palus G. Zaburzenia odżywiania – problem wciąż aktualny. Journal of Education, Health and Sport 2016; 6(12), s. 267–273.
33.
Sim LA, McAlpine DE, Grothe KB, Himes SM, Cockerill RG, Clark MM, Rozpoznawanie i leczenie zaburzeń odżywiania się w podstawowej opiece zdrowotnej, Medycyna po Dyplomie 2011; 20(7), s. 43–50.
34.
Bąk-Sosnowska M. Zaburzenia odżywania towarzyszące otyłości. Forum Zaburzeń Metabolicznych 2010; 1(2), s. 92–99.
35.
Grzywa A, Makara-Studzińska M, Grzywa-Celińska A. Zaburzenia psychiczne a choroby somatyczne. Curr Probl Psychiatry 2011; 12(1), s. 67–72.
37.
Lolk M, Byberg S, Carlsson J, Norredam M. Somatic comorbidity among migrants with posttraumatic stress disorder and depression – a prospective cohort study. BMC Psychiatry 2016; 16(447), s. 1–12.
38.
Tylka J. Podejście psychosomatyczne w wyjaśnieniu przyczyn i ustalenia sposobów terapii zaburzeń zdrowia. Family Medicine & Primary Care Review 2010; 12(1), s. 97–103.
39.
Ziarko M. Zmaganie się ze stresem choroby przewlekłej. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu; 2014, s. 112–130.
40.
Szkutnik-Fiedler D, Grześkowiak E, Wyrowski Ł. Ból przewlekły i depresja. Farmacja współczesna 2014; 7, s. 14–17.
41.
Yavuz BG, Aydinlar EI, Dikmen PY, Incesu C. Association between somatic amplification, anxiety, depression, stress and migraine. The Journal of Headache and Pain 2013; 14(53), s. 1–6.
42.
Moser DK, Dracup K, Evangelista LS, Zambroski CH, Lennie TA, Chung ML, Doering LV, Westlake C, Heo S. Comparison of prevalence of symptoms of depression, anxiety and hostility in elderly heart failure, myocardial infarction and coronary artery bypass graft patients. Heart Lung 2010; 39(5), s. 378–385.
43.
Szwajkosz K, Wawryniuk A, Sawicka K, Łuczyk R, Tomaszewski A. Niedoczynność tarczycy jako skutek przewlekłego autoimmunologicznego zapalenia gruczołu tarczowego. Journal of Education, Health and Sport 2017; 7(5), s. 41–54.
44.
Brandt F, Thvilum M, Almind D, Christensen K, Green A, Hegedus L, Brix TH. Hyperthyroidism and psychiatric morbidity: evidence from a Danish nationwide register study. European Journal of Endocrinology 2014; 170(2), s. 341–348.
45.
Ziółkowski J, Łucka I. Hiperkortyzolemia i zaburzenia psychiczne. Psychiatria 2009; 6(3), s. 111–115.
46.
Baranowska-Bik A, Zgliczyński W. Zespół psychoendokrynny w wybranych endokrynopatiach. Postępy Nauk Medycznych 2014; 27(12), s. 872–875.
47.
Rietschel M. Mental disorders are somatic disorders, a comment on M. Stier and T. Schramme. Frontiers in Psychology 2014; 5(53), s. 1–3.
48.
Rękas-Wójcik A, Prystupa A, Dzida G, Mosiewicz J. Zaburzenia zachowania oraz objawy psychotyczne w chorobach wątroby. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu 2013; 19(2), s. 135–137.
49.
Panasiuk A. Encefalopatia wątrobowa. Forum Medycyny Rodzinnej 2014; 8(2), s. 64–75.
50.
Litwin T, Członkowska A. Choroba Wilsona – obraz kliniczny, diagnostyka i leczenie. Postępy Nauk Medycznych 2012; 25(1), s. 34–44.
51.
Załuska M. Diagnoza i terapia hiponatremii u pacjenta z zaburzeniami psychicznymi. Farmakoterapia w Psychiatrii i Neurologii 2005; 2, s. 155–166.
52.
Celińska-Löwenhoff M, Musiał J. Zaburzenia psychiczne w chorobach autoimmunologicznych – problemy diagnostyczno-terapeutyczne. Psychiatria Polska 2012; 46(6), s. 1029–1042.
53.
Asano N, Graças Wanderley de Sales Coriolano M, Asano BJ, Lins OG. Psychiatric comorbidities in patients with systemic lupus erythematosus: a systematic review of the last 10 years. Rev Bras Reumatol 2013; 53(5), s. 431–437.
Udostępnij
ARTYKUŁ POWIĄZANY
| eISSN: | 2084-4905 |
| ISSN: | 2083-4543 |
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
