PRACA ORYGINALNA
Perfekcjonizm i wskaźnik masy ciała jako czynniki ryzyka zachowań ortorektycznych
1
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Polska
Med Og Nauk Zdr. 2020;26(4):366-371
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
Zdrowie publiczneProfilaktyka chorób i promocja zdrowiaPsychologia i socjologia zdrowiaŻywność i żywienie
STRESZCZENIE
Cel pracy:
Ortoreksja polega na obsesyjnym przestrzeganiu reguł zdrowego odżywiania. Prowadzi do znacznych ograniczeń żywieniowych ze względu na stosowanie restrykcyjnych zasad odżywiania oraz wymaga umiejętności podporządkowania i samodyscypliny. Umiejętności te przejawiają osoby z tendencją do perfekcjonizmu, dla których ważne są determinacja i konsekwencja w działaniu. Celem pracy było sprawdzenie, czy występują zależności pomiędzy zachowaniami wskazującymi na ortoreksję a perfekcjonizmem adaptacyjnym i dezadaptacyjnym, a jeśli tak, to czy zależności te różnią się ze względu na wskaźnik masy ciała osób przejawiających te zachowania
Materiał i metody:
Do badań zakwalifikowano łącznie 607 osób, w tym 410 (67,5%) kobiet oraz 197 (32,5%) mężczyzn w wieku od 18 do 63 lat. Średnia wieku dla kobiet wyniosła 24,6 ± 5,9 roku, dla mężczyzn 24,3 ± 4,5 roku. W badaniu zastosowano: ankietę socjodemograficzną, kwestionariusz ORTO-15 do pomiaru zachowań ortorektycznych i KPAD do pomiaru perfekcjonizmu adaptacyjnego i dezadaptacyjnego.
Wyniki:
Stwierdzono istotny statystycznie związek pomiędzy zachowaniami ortorektycznymi a perfekcjonizmem. Związek ten okazał się odwrotny do przewidywanego – im wyższy perfekcjonizm adaptacyjny i dezadaptacyjny, tym zachowania żywieniowe bliższe normy. Istotne statystycznie okazały się także związki między ortoreksją a perfekcjonizmami ze względu na wartość wskaźnika BMI.
Wnioski:
Występowanie zachowań ortorektycznych pozostaje w istotnym związku z perfekcjonizmem, bez względu na jego rodzaj. Co więcej, uzyskane różnice w podgrupach wyodrębnionych ze względu na BMI wskazują na konieczność dalszej eksploracji tego zjawiska
Ortoreksja polega na obsesyjnym przestrzeganiu reguł zdrowego odżywiania. Prowadzi do znacznych ograniczeń żywieniowych ze względu na stosowanie restrykcyjnych zasad odżywiania oraz wymaga umiejętności podporządkowania i samodyscypliny. Umiejętności te przejawiają osoby z tendencją do perfekcjonizmu, dla których ważne są determinacja i konsekwencja w działaniu. Celem pracy było sprawdzenie, czy występują zależności pomiędzy zachowaniami wskazującymi na ortoreksję a perfekcjonizmem adaptacyjnym i dezadaptacyjnym, a jeśli tak, to czy zależności te różnią się ze względu na wskaźnik masy ciała osób przejawiających te zachowania
Materiał i metody:
Do badań zakwalifikowano łącznie 607 osób, w tym 410 (67,5%) kobiet oraz 197 (32,5%) mężczyzn w wieku od 18 do 63 lat. Średnia wieku dla kobiet wyniosła 24,6 ± 5,9 roku, dla mężczyzn 24,3 ± 4,5 roku. W badaniu zastosowano: ankietę socjodemograficzną, kwestionariusz ORTO-15 do pomiaru zachowań ortorektycznych i KPAD do pomiaru perfekcjonizmu adaptacyjnego i dezadaptacyjnego.
Wyniki:
Stwierdzono istotny statystycznie związek pomiędzy zachowaniami ortorektycznymi a perfekcjonizmem. Związek ten okazał się odwrotny do przewidywanego – im wyższy perfekcjonizm adaptacyjny i dezadaptacyjny, tym zachowania żywieniowe bliższe normy. Istotne statystycznie okazały się także związki między ortoreksją a perfekcjonizmami ze względu na wartość wskaźnika BMI.
Wnioski:
Występowanie zachowań ortorektycznych pozostaje w istotnym związku z perfekcjonizmem, bez względu na jego rodzaj. Co więcej, uzyskane różnice w podgrupach wyodrębnionych ze względu na BMI wskazują na konieczność dalszej eksploracji tego zjawiska
Introductin:
Orthorexia is an obsessive compliance with the principles of healthy eating. It leads to considerable nutritional limitations due to the use of restrictive principles of nutrition, and requires skills of subordination and self-discipline. These skills are manifested by persons with the tendency towards perfectionism, for whom determination and consistency in actions are important.
Objective:
The aim of the study was to find out if there occur any relationships between behaviours indicating orthorexia and adaptive and maladaptive perfectionism, and whether there are differences according to the body mass index.
Material and methods:
Materials and Method. A total number of 607 respondents were qualified for the study, 410 (67.5%) females and 197 (32.5%) males, aged 18 – 63; mean age in females 24.6±5.9, and males 24.3±4.5. The following research instruments were applied in the study: socio-demographic questionnaire, ORTO-15 Questionnaire for assessing orthorectic behaviours, and the Polish Adaptive and Maladaptive Perfectionism Questionnaire (K PAD).
Results:
A statistically significant relationship was observed between orthorectic behaviours and perfectionism. This relationship occurred to be opposite to that expected – the higher adaptive and maladaptive perfectionism, the closer the nutritional behaviours to normal. The relationships in the sub-groups according to the BMI were also statistically significant.
Conclusions:
The occurrence of orthorectic behaviours is significantly related with perfectionism, irrespective of its type. Moreover, the differences obtained in the sub-groups according to the BMI indicate the necessity for further exploration of this phenomenon.
Orthorexia is an obsessive compliance with the principles of healthy eating. It leads to considerable nutritional limitations due to the use of restrictive principles of nutrition, and requires skills of subordination and self-discipline. These skills are manifested by persons with the tendency towards perfectionism, for whom determination and consistency in actions are important.
Objective:
The aim of the study was to find out if there occur any relationships between behaviours indicating orthorexia and adaptive and maladaptive perfectionism, and whether there are differences according to the body mass index.
Material and methods:
Materials and Method. A total number of 607 respondents were qualified for the study, 410 (67.5%) females and 197 (32.5%) males, aged 18 – 63; mean age in females 24.6±5.9, and males 24.3±4.5. The following research instruments were applied in the study: socio-demographic questionnaire, ORTO-15 Questionnaire for assessing orthorectic behaviours, and the Polish Adaptive and Maladaptive Perfectionism Questionnaire (K PAD).
Results:
A statistically significant relationship was observed between orthorectic behaviours and perfectionism. This relationship occurred to be opposite to that expected – the higher adaptive and maladaptive perfectionism, the closer the nutritional behaviours to normal. The relationships in the sub-groups according to the BMI were also statistically significant.
Conclusions:
The occurrence of orthorectic behaviours is significantly related with perfectionism, irrespective of its type. Moreover, the differences obtained in the sub-groups according to the BMI indicate the necessity for further exploration of this phenomenon.
Michalska P, Kukuła D, Ocalewski J. Perfekcjonizm i wskaźnik masy ciała jako czynniki ryzyka zachowań ortorektycznych. Med Og Nauk Zdr.
2020; 366–371. doi: 10.26444/monz/127162
REFERENCJE (32)
1.
Janas-Kozik M, Zejda J, Stochel M, Brozek G, Janas A, Jelonek I. Or-toreksja – nowe rozpoznanie? Psychiatr Pol. 2012; 46(3): 441–50.
2.
Bağcı Bosi AT, Çamur D, Güler Ç. Prevalence of orthorexia nervosa in resident medical doctors in the faculty of medicine. Appetite. 2007; 49(3): 661–6. https://doi.org/10.1016/j.appe....
3.
Juraś-Krawczyk B, Woźnicka E. Jedzenie jako sytuacja edukacyjna i społeczna. Łódź: Wydawnictwo AHE; 2015.
4.
Jacennik B. Strategie dla zdrowia: kształtowanie zachowań zdrowotnych poprzez środowisko. Warszawa: Vizja Press & IT; 2008.
5.
Lizak D, Seń M, Kochman M. Healthism – afirmacja promocji zdrowia czy współczesne zagrożenie bezhawioralne? In: R Żarów (ed.). Człowiek w zdrowiu i chorobie – promocja zdrowia, leczenie i rehabilitacja. Ta r nów; 2014: 147–157.
6.
Ogińska-Bulik N. Uzależnienie od czynności: mit czy rzeczywistość? Warszawa: Difin; 2010.
7.
Stochel M, Janas-Kozik M, Zejda J, et al. Validation of ORTO-15 Que-stionnaire in the group of urban youth aged 15–21. Psychiatr Pol. 2015; 49: 119–34. http://dx.doi.org/10.12740/PP/....
8.
Babicz-Zielińska E, Komorowska-Szczepańska W, Łegowska A, et al. Zaburzenia w odżywianiu wynikające z troski o zdrowie. Fam Med Primary Care Rev. 2012; 14(2): 123–125.
9.
Bratman S, Knight D. Health food junkies overcoming the obsession with healthful eating. New York: Broadway Books; 2000.
10.
Dittfeld A, Koszowska A, Fizia K, et al. Ortoreksja – nowe zaburzenie odżywiania. Ann Acad Med Siles. 2013; 67(6): 393–399.
11.
Kędra E, Pietras J. Zaburzenia odżywiania – znak naszych czasów. Probl Hig Epidemiol. 2011; 92(3): 530–534.
13.
Gubiec E, Stetkiewicz-Lewandowicz A, Rasmus P, et al. Problem or-toreksji w grupie studentów kierunku dietetyka. Med Og Nauk Zdr. 2015; 21(1): 95–100. https://doi.org/10.5604/208345....
14.
Michalska A, Szejko N, Jakubczyk A, et al. Nonspecific eating disorders – a subjective review. Psychiatr Pol. 2016; 50(3): 497–507. http://dx.doi.org/10.12740/PP/....
15.
Szczucka K. Polski Kwestionariusz Perfekcjonizmu Adaptacyjnego i Dezadaptacyjnego. Psych. Społ. 2010; 5: 71–95.
16.
Hamachek DE. Psychodynamics of normal and neurotic perfectionism. Psychology: A Journal of Human Behavior. 1978; 15(1): 27–33.
17.
Sanecka E. Perfekcjonizm – pozytywny czy negatywny? Adaptacyjne i dezadaptacyjne formy perfekcjonizmu. Ogrody Nauk i Sztuk, 2014; 3: 242–251. https://doi.org/10.15503/onis2....
18.
Frost RO, Marten P, Lahart C, et al. The dimensions of perfectionism. Cogn Ther Res. 1990; 14(5): 449–68. https://doi.org/10.1007/BF0117....
19.
Halgin RP, Leahy PM. Understanding and Treating Perfectionistic College Students. J Couns Dev. 1989; 68(2): 222–225. https://doi.org/10.1002/j.1556....
20.
Broday SF. Perfectionism and Millon Basic Personality Patterns. Psychol Rep. 1988; 63(3): 791–794. https://doi.org/10.2466/pr0.19....
21.
Flett GL, Hewitt PL, Dyck DG. Self-oriented perfectionism, neuroticism and anxiety. Pers. Individ. Differ. 1989; 10(7): 731–735. https://doi.org/10.1016/0191-8....
22.
Hewitt PL, Flett GL, Turnbull W. Perfectionism and multiphasic perso-nality inventory (MMPI) indices of personality disorder. J Psychopathol Behav Assess. 1992; 14(4): 323–335. https://doi.org/10.1007/BF0096....
23.
Ranieri WF, Steer RA, Lavrence TI, Rissmiller DJ, Piper GE, Beck AT. Relationships of Depression, Hopelessness, and Dysfunctional Attitudes to Suicide Ideation in Psychiatric Patients. Psychol Rep. 1987; 61(3): 967–75. https://doi.org/10.2466/pr0.19....
24.
Donini LM, Marsili D, Graziani MP, et al. Orthorexia nervosa: Vali-dation of a diagnosis questionnaire. Eat Weight Disord. 2005; 10(2): 28–32. https://doi.org/10.1007/BF0332....
25.
Flamarique I, Plana MT, Castro-Fornieles J, et al. Comparison of Perfectionism Dimensions in Adolescents with Anorexia Nervosa or Obsessive-Compulsive Disorder. J Can Acad Child Adolesc Psychiatry. 2019; 28(2): 45–54.
26.
Johnston J, Shu CY, Hoiles KJ, et al. Perfectionism is associated with higher eating disorder symptoms and lower remission in children and adolescents diagnosed with eating disorders. Eat. Behav. 2018; 30: 55–60. https://doi.org/10.1016/j.eatb....
27.
Oberle CD, Samaghabadi RO, Hughes EM. Orthorexia nervosa: As-sessment and correlates with gender, BMI, and personality. Appetite. 2017; 108: 303–310. https://doi.org/10.1016/j.appe....
28.
Barnes MA, Caltabiano ML. The interrelationship between orthorexia-nervosa, perfectionism, body image and attachment style. Eat Weight Disord. 2017; 22: 177–184. https://doi.org/10.1007/s40519...
29.
Krekora-Wollny K. Niedoczynność tarczycy a otyłość. Forum Zaburzeń Metabolicznych. 2010; 1(1): 63–65.
30.
Olszewska K, Rybakowski J. Wpływ leków normotymicznych pierwszej generacji (sole litu, walproiniany, karbamazepina) na masę ciała i gospo-darkę węglowodanową pacjentów z chorobą afektywną dwubiegunową. Psychiatria. 2007; 4(1): 8–16.
31.
Barthels F, Barrada JR, Roncero M. Orthorexia nervosa and healthy orthorexia as new eating styles. PLOS ONE. 2019; 14(7): 1–16. ht t ps://doi.org/10.1371/journal.pone.0219609.
32.
Nelkowska DD. Orthorexia nervosa: definicje, kryteria, klasyfikacje – kontrowersje i rozbieżności w wynikach badań. Annales UMCS Sectio J (Paedagogia-Psychologia). 2019; 32(3): 169–180. https://doi.org/10.17951/j.201..
Udostępnij
ARTYKUŁ POWIĄZANY
| eISSN: | 2084-4905 |
| ISSN: | 2083-4543 |
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
