PRACA ORYGINALNA
Poczucie własnej uogólnionej skuteczności a wybory żywieniowe młodych kobiet rekreacyjnie uprawiających fitness
1
Zakład Medycyny Sportowej i Żywienia Człowieka, Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie
Autor do korespondencji
Maria Gacek
Zakład Medycyny Sportowej i Żywienia Człowieka, Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie, Al. Jana Pawła II 78, 31-571 Kraków
Zakład Medycyny Sportowej i Żywienia Człowieka, Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie, Al. Jana Pawła II 78, 31-571 Kraków
Med Og Nauk Zdr. 2016;22(3):227-231
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Wstęp:
Poprawie potencjału zdrowotnego człowieka sprzyjają rekreacyjna aktywność fizyczna i racjonalny sposób żywienia, które są warunkowane różnymi czynnikami, w tym cechami osobowości jednostki.
Cel pracy:
Celem badań była analiza zależności między poczuciem własnej uogólnionej skuteczności a częstością konsumpcji wybranych produktów spożywczych w grupie młodych kobiet rekreacyjnie uprawiających fitness.
Materiał i metody:
Badania przeprowadzono w grupie 200 młodych kobiet (25-35 lat), regularnie podejmujących rekreacyjną aktywność fizyczną w małopolskich klubach fitness. Zastosowano autorski kwestionariusz częstości spożywania produktów i Skalę Własnej Uogólnionej Skuteczności (GSES) Schwarzera i wsp. Analizę wyników przeprowadzono z zastosowaniem testu U Manna-Whitneya i współczynników korelacji rangowych Spearmana w pakiecie statystycznym PQStat ver. 1.6.
Wyniki:
Analiza statystyczna wykazała, że wraz ze wzrostem poczucia skuteczności kobiet wrastała częstość spożywania pieczywa razowego (p<0,01), ryżu i makaronu razowego (p<0,001), nasion strączkowych (p<0,05), mlecznych przetworów fermentowanych (p<0,05), ryb (p<0,01), owoców morza (p<0,05), mięsa (p<0,05) i soków warzywnych (p<0,05). Porównanie średniej częstości konsumpcji produktów spożywczych w zależności od poziomu skuteczności dowiodło, że kobiety o wysokim jej nasileniu istotnie częściej spożywały pieczywo razowe (p<0,05), ryż i makaron razowy (p<0,001), sery twarogowe o obniżonej zawartości tłuszczu (p<0,01), owoce morza (p<0,05), oliwę z oliwek (p<0,05), soki warzywne (p<0,05), napoje słodkie (p<0,05) i wodę mineralną (p<0,05), a istotnie rzadziej pieczywo jasne (p<0,05) niż kobiety o niższej samoskuteczności.
Wnioski:
Wykazano predykcyjną rolę poczucia własnej uogólnionej skuteczności w odniesieniu do jakościowych aspektów sposobu żywienia młodych aktywnych fizycznie kobiet, ze wskazaniem na bardziej racjonalne wybory żywieniowe kobiet o wyższym jej nasileniu.
Poprawie potencjału zdrowotnego człowieka sprzyjają rekreacyjna aktywność fizyczna i racjonalny sposób żywienia, które są warunkowane różnymi czynnikami, w tym cechami osobowości jednostki.
Cel pracy:
Celem badań była analiza zależności między poczuciem własnej uogólnionej skuteczności a częstością konsumpcji wybranych produktów spożywczych w grupie młodych kobiet rekreacyjnie uprawiających fitness.
Materiał i metody:
Badania przeprowadzono w grupie 200 młodych kobiet (25-35 lat), regularnie podejmujących rekreacyjną aktywność fizyczną w małopolskich klubach fitness. Zastosowano autorski kwestionariusz częstości spożywania produktów i Skalę Własnej Uogólnionej Skuteczności (GSES) Schwarzera i wsp. Analizę wyników przeprowadzono z zastosowaniem testu U Manna-Whitneya i współczynników korelacji rangowych Spearmana w pakiecie statystycznym PQStat ver. 1.6.
Wyniki:
Analiza statystyczna wykazała, że wraz ze wzrostem poczucia skuteczności kobiet wrastała częstość spożywania pieczywa razowego (p<0,01), ryżu i makaronu razowego (p<0,001), nasion strączkowych (p<0,05), mlecznych przetworów fermentowanych (p<0,05), ryb (p<0,01), owoców morza (p<0,05), mięsa (p<0,05) i soków warzywnych (p<0,05). Porównanie średniej częstości konsumpcji produktów spożywczych w zależności od poziomu skuteczności dowiodło, że kobiety o wysokim jej nasileniu istotnie częściej spożywały pieczywo razowe (p<0,05), ryż i makaron razowy (p<0,001), sery twarogowe o obniżonej zawartości tłuszczu (p<0,01), owoce morza (p<0,05), oliwę z oliwek (p<0,05), soki warzywne (p<0,05), napoje słodkie (p<0,05) i wodę mineralną (p<0,05), a istotnie rzadziej pieczywo jasne (p<0,05) niż kobiety o niższej samoskuteczności.
Wnioski:
Wykazano predykcyjną rolę poczucia własnej uogólnionej skuteczności w odniesieniu do jakościowych aspektów sposobu żywienia młodych aktywnych fizycznie kobiet, ze wskazaniem na bardziej racjonalne wybory żywieniowe kobiet o wyższym jej nasileniu.
Introduction:
Recreational physical activity and rational diet are conducive to the improvement of human health, and are determined by various factors, including the personality traits of an individual.
Objective:
The aim of the study was to analyze the relationships between the sense of generalized self-efficacy and the frequency of consumption of selected food products in a group of young women who engage in fitness for recreational purposes.
Material and Methods:
The study involved 200 young women (aged 25–35) who regularly undertake recreational physical activity in fitness clubs in the Małopolskie Voivodeship, conducted using a questionnaire designed by the author to measure the frequency of products consumption, and the General Self-Efficacy Scale (GSES) by Schwarzer et al. The results were analyzed with the use of U Mann-Whitney test and Spearman’s rank correlation coefficients in statistical package PQStat ver. 1.6.
Results:
Statistical analysis showed that an increase in the sense of generalized self-efficacy of the studied women was accompanied by an increase in the frequency of consumption of whole meal bread (p<0.01), whole-grain rice and pasta (p<0.001), legumes (p<0.05), fermented milk products (p<0.05), fish (p<0.01), seafood (p<0.05), meat (p<0.05) and vegetable juices (p<0.05). Comparison of the mean frequency of consumption of certain foodstuffs with the self-efficacy level showed that women with high self-efficacy significantly more often consumed whole meal bread (p<0.05), whole-grain rice and pasta (p<0.001), light curd cheese (p<0.01), seafood (p<0.05), olive oil (p<0.05), vegetable juices (p<0.05), sweet drinks (p<0.05)
Conclusions:
The study proved the predictive role of the sense of general self-efficacy with regard to quality aspects of diet of young, physically active women, indicating more rational dietary choices of women with higher levels of self-efficacy.
Recreational physical activity and rational diet are conducive to the improvement of human health, and are determined by various factors, including the personality traits of an individual.
Objective:
The aim of the study was to analyze the relationships between the sense of generalized self-efficacy and the frequency of consumption of selected food products in a group of young women who engage in fitness for recreational purposes.
Material and Methods:
The study involved 200 young women (aged 25–35) who regularly undertake recreational physical activity in fitness clubs in the Małopolskie Voivodeship, conducted using a questionnaire designed by the author to measure the frequency of products consumption, and the General Self-Efficacy Scale (GSES) by Schwarzer et al. The results were analyzed with the use of U Mann-Whitney test and Spearman’s rank correlation coefficients in statistical package PQStat ver. 1.6.
Results:
Statistical analysis showed that an increase in the sense of generalized self-efficacy of the studied women was accompanied by an increase in the frequency of consumption of whole meal bread (p<0.01), whole-grain rice and pasta (p<0.001), legumes (p<0.05), fermented milk products (p<0.05), fish (p<0.01), seafood (p<0.05), meat (p<0.05) and vegetable juices (p<0.05). Comparison of the mean frequency of consumption of certain foodstuffs with the self-efficacy level showed that women with high self-efficacy significantly more often consumed whole meal bread (p<0.05), whole-grain rice and pasta (p<0.001), light curd cheese (p<0.01), seafood (p<0.05), olive oil (p<0.05), vegetable juices (p<0.05), sweet drinks (p<0.05)
Conclusions:
The study proved the predictive role of the sense of general self-efficacy with regard to quality aspects of diet of young, physically active women, indicating more rational dietary choices of women with higher levels of self-efficacy.
REFERENCJE (29)
1.
Willet W, Skerrett P. Eat, drink and be healthy: The Harvard Medical School Guide to Healthy Eating. Free Press/Simon&Schuster Inc, 2005.
2.
Walter P, Infanger E, Muhlemann P. Food pyramid of the Swiss Society for Nutrition. Ann Nutr Metab. 2007; 51(Suppl. 2): 15–20.
3.
Całyniuk B, Grochowska-Niedworok E, Białek A, i wsp. Piramidy żywienia – wczoraj i dziś. Probl Hig Epidemiol. 2011; 91(1): 20–24.
4.
Pyrzyńska E. Zalecenia żywieniowe i formy ich upowszechniania. Zesz Nauk. UEK 2014; 3 (927): 75–86.
5.
Piramida Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej IŻŻ w Warszawie (www.izz.waw.pl).
6.
Kłosiewicz-Latoszek L. Zalecenia żywieniowe w prewencji chorób przewlekłych. Probl Hig Epidemiol. 2009; 90(4): 447–450.
7.
Bronkowska M. Ocena sposobu żywienia z elementami stylu życia kobiet o małej aktywności fizycznej. Spożycie wybranych składników pokarmowych. Rocz Panstw Zakl Hig. 2007; 58(1): 177–183.
8.
Bronkowska M, Karcz I. Ocena zawartości witamin w racjach pokarmowych kobiet o niskiej aktywności fizycznej. Rocz Panstw Zakl Hig. 2007; 58(3): 533–540.
9.
Bronkowska M, Karcz I. Ocena zawartości wybranych mikro- i makroelementów w całodziennych racjach pokarmowych kobiet o niskiej aktywności fizycznej. Rocz Panstw Zakl Hig. 2007; 58(4): 609–615.
10.
Gacek M. Ocena sposobu żywienia i stanu odżywienia kobiet w wieku 19–25 lat o zróżnicowanej aktywności fizycznej. Rocz Panstw Zakl Hig. 2007; 58(4): 649–656.
11.
Aerenhouts D, Hebbelinck M, Poortmans JR, et al. Nutritional habits of Flemish adolescent sprint athletes. Int J Sport Nutr Exerc Metab. 2008; 18(5): 509–523.
12.
Soric M, Misigoj-Durakovic M, Pedisic Z. Dietary intake and body composition of prepubescent female aesthetic athletes. Int J Sport Nutr Exerc Metab. 2008; 18(3): 343–354.
13.
Gacek M. Ocena poziomu spożycia składników odżywczych w grupie młodych kobiet uprawiających fitness. Rocz Panstw Zakl Hig. 2009; 60(4): 375–379.
14.
Gacek M, Frączek B, Morawska M. Self-efficacy as a predictor of dietary choices in a group of young women practicing fitness on a recreational basis. Med Sport. 2015; 31(2): 61–68.
15.
Grochowska E, Jarzyna R. Aktywność fizyczna w profilaktyce i leczeniu chorób cywilizacyjnych – kluczowa rola kinazy białkowej aktywowanej przez AMP (AMPK). Postepy Hig Med Dosw 2014: 68: 1114–1128.
16.
Wernhart S, Dinic M, Pressler A, et al. Prevention of cardiovascular diseases through sport and physical activity: A question of intensity? Herz 2015; 40(3): 361–368.
17.
Remick AK, Polivy J, Pliner P. Internal and external moderators of the effect of variety on food intake. Psychol Bull. 2009; 135(3): 434–451.
18.
Juczyński Z. Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia. Warszawa, PTP, 2009.
19.
Gacek M, Frączek B. Nutritional evaluation of junior football players depending on the global level of self- efficacy of the athletes. Med Sportiva 2013; 17(2): 72–75.
20.
Gacek M. Selected individual differences as predictors of milk product consumption in a group of perimenopausal women in the light of health hazards. Prz Menopauzalny 2013; 17(4): 300–306.
21.
Gacek M. Selected individual differences as determining factors of cereal product, fruit and vegetable consumption among perimenopausal women, in light of health hazards. Prz Menopauzalny 2013; 17(5): 385–391.
22.
Gacek M. Soy and legume seeds as sources of isoflavones: selected individual determinants of their consumption in a group of perimenopausal women. Prz Menopauzalny 2014; 18(1): 27–31.
23.
Gacek M. Individual differences as predictors of dietary patterns among menopausal women with arterial hypertension. Prz Menopauzalny 2014; 18(2): 101–108.
24.
Zalewska-Puchała J, Majda A, Gałuszka A, et al. Health behaviour of students versus a sense of self-efficacy. Adv Med Sci. 2007; 52(Suppl 1): 73–77.
25.
Łuszczyńska A, Tryburcy M, Schwarzer R. Improving fruit and vegetable consumption: a self-efficacy intervention compared with a com-bined self-efficacy and planning intervention. Health Educ Res. 2007; 22(5): 630–638.
26.
Samolińska W, Kiczorowska B. Ocena sposobu żywienia kobiet uczestniczących w zajęciach fitness na tle aktualnych zaleceń żywieniowych. Probl Hig Epidemiol. 2014; 95(2): 339–345.
27.
Górnicka M, Gorzelańczyk J, Frąckiewicz J. Spożycie witamin C, E wśród kobiet uprawiających fitness. W: Wolska-Adamczyk A. (red.). Współczesne kierunki działań prozdrowotnych. Warszawa, Wyd. WSI¬iZ, 2015:169–186.
28.
Martin L, Lambeth A, Scott D. Nutritional practices of national female soccer players: Analysis and recommendations. J Sports Sci Med. 2006; 5(1): 130–137.
29.
Frączek B, Gacek M. Frequency of consumption of food products by a group of Polish athletes in relationship to the qualitative recom-mendations included in the Swiss food pyramid. Med Sportiva 2013; 17(1): 13–17.
Udostępnij
ARTYKUŁ POWIĄZANY
| eISSN: | 2084-4905 |
| ISSN: | 2083-4543 |
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
