PL EN
PRACA PRZEGLĄDOWA
Normy czasu pracy pracowników medycznych ze szczególnym uwzględnieniem klauzuli opt-out. Zwiększony wymiar czasu pracy i jego negatywne konsekwencje dla pracowników medycznych
 
Więcej
Ukryj
1
Uniwersytet Jagielloński, Collegium Medicum, Wydział Lekarski, Kraków, Polska
 
2
Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum Wydział Nauk o Zdrowiu, Polska
 
 
Autor do korespondencji
Michał Maciej Sułkowski   

Uniwersytet Jagielloński, Collegium Medicum, Wydział Lekarski, Kraków, Polska
 
 
Med Og Nauk Zdr. 2023;29(2):95-103
 
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Wprowadzenie i cel:
Pracownicy medyczni mogą być zatrudnieni na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej. Czas ich pracy regulowany jest przez Ustawę o działalności leczniczej. Standardowy czas pracy pracownika medycznego wynosi 7 godzin i 35 minut w 5-dniowym tygodniu pracy, istnieje jednak możliwość jego przedłużenia. Celem niniejszej pracy jest zwiększenie wiedzy pracowników medycznych na temat możliwych form ich zatrudnienia oraz praw pracownika.

Metody przeglądu:
Przeglądu przepisów prawnych, orzeczeń sądowych oraz literatury dokonano przy użyciu polskiego Systemu Informacji Prawnej LEX, Google Scholar oraz systemu ISAP.

Opis stanu wiedzy:
Zatrudnienie pracowników medycznych określane jest przez przepisy Kodeksu pracy lub Kodeksu cywilnego – w zależności od rodzaju umowy. Dobowa norma czasu pracy pracowników medycznych szczegółowo określona jest w Ustawie o działalności leczniczej. Ustawodawca przewidział możliwość przedłużenia czasu pracy, jeżeli pracownik wyrazi na to pisemną zgodę, nazywaną klauzulą opt-out. Wynagrodzenie pracownika w dużej mierze uzależnione jest od czasu wykonywanej pracy, liczby nadgodzin oraz tego, czy podpisał on ww. klauzulę, czy też nie. Poza normalnymi godzinami pracy, pracownicy mogą zostać zobowiązani dopełnienia dyżuru medycznego. Na dzień 1 stycznia 2028 roku przewidywane jest uchylenie przepisów art. 96 Ustawy o działalności leczniczej, pozwalających na podpisywanie klauzuli opt-out. Kwestia czasu pracy pracowników medycznych jest bardzo istotna, przede wszystkim ze względu na często występujące w tej grupie przepracowanie

Podsumowanie:
Czas pracy pracowników medycznych jest sprawą kontrowersyjną. Klauzula opt-out jako możliwość wydłużenia czasu pracy w dalszym ciągu jest sporną kwestią wśród pracowników ochrony zdrowia.


Introduction and objective:
Medical staff may be employed under an employment or a civil law contract. Their working hours are regulated by the Act on medical activity. Their standard working time is 7 hours and 35 minutes in a five-day workweek, however, there is a possibility for it to be extended. The aim of this article is to increase knowledge of medical employees regarding the possible forms of their employment and the related rights.

Review methods:
A review of legal regulations, court decisions and literature was performed using the Polish Legal Information System “LEX”, Google Scholar and the ISAP system.

Abbreviated description of the state of knowledge:
The employment of medical staff is defined by the provisions of the Labour Code or the Civil Code, depending on the type of contract. The daily norm of working hours for medical staff is defined in detail in the Act on medical activity. The legislator has provided the possibility of its extension, if the employee gives written consent to do so, called an “opt-out clause”. The employee’s salary depends on the time of work performed, the number of overtime hours and whether he/she has signed the aforementioned clause. Apart from normal working hours, employees may be required to perform medical duty. On 1 January 2028, it is anticipated that the provisions of Article 96 of the Act on medical activity, allowing the signing of an opt-out clause, will be repealed. The issue of working time for medical employees is very important, especially due to the overwork, that often occurs in this group.

Summary:
The working time of medical staff is a controversial matter. The opt-out clause as an option for extending working hours continues to be a contentious issue among healthcare workers.

SKRÓTY
KP – Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tj. DzU z 2022 r. poz. 1510 ze zm.) UDL – Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (tj. DzU z 2022 r. poz. 633 ze zm.)
Sułkowski MM, Bargiel KB, MydelM. Normy czasu pracy pracowników medycznych ze szczególnym uwzględnieniem klauzuli opt-out. Zwiększony wymiar czasu pracy i jego negatywne konsekwencje dla pracowników medycznych. Med Og Nauk Zdr. 2023; 29(2): 95–103. doi: 10.26444/monz/162029
REFERENCJE (29)
1.
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tj. DzU z 2022 r. poz. 1510 ze zm.).
 
2.
Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (tj. DzU z 2022 r. poz. 633 ze zm.).
 
3.
Węglińska J. Formy zatrudnienia personelu medycznego. Rynek-Społeczeństwo- Kultura. 2019;2(33):56–60 (access: 24.09.2022).
 
4.
Stryjewski JP, Kuczaj A, Domal-Kwiatkowska D, et al. Wpływ pracy nocnej i zmianowej na zdrowie pracowników. Przegl Lek. 2016;73(7):513–515 (access: 25.09.2022).
 
5.
Sip M, Juskowiak K, Zgorzalewicz-Stachowiak M, et al. Ewolucja zawodu ratownika medycznego w Polsce oraz zagrożenia związane z jego wykonywaniem. Hygeia Public Health. 2019;54(1):15–22 (access: 25.09.2022).
 
6.
Żemigała M. Zjawisko śmierci z przepracowania. Studia i Prace WNEiZ US. 2018;53(3):179–183 (access: 25.09.2022).
 
7.
Seweryn M, Kosikowski J. Zmęczeni bohaterowie. Menedżer zdrowia. Zarządzanie. 2021;11(12):74–77 (access: 25.09.2022).
 
8.
Stelmach M. Zmarł lekarz z wałbrzyskiego szpitala – pracował ponad 100 godzin w tygodniu. Termedia. https://www.termedia.pl/mz/ Zmarl-lekarz-z-walbrzyskiego-szpitala pracowalponad-100-godzin-w- -tygodniu,43406.html (access: 25.09.2022).
 
9.
Jaskulska J, Jaskulski M. Dyżur medyczny a kodeksowa regulacja dyżuru pracowniczego w świetle standardów pozakrajowych. Studia z Zakresu Prawa Pracy i Polityki Społecznej. 2021;28(3):221–231 (access:m 25.09.2022). https://doi.org/10.4467/254446....
 
10.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 stycznia 2019 roku sygn. III PK 128/17 (LEX nr 2607242).
 
11.
Dercz M, Rek T. Ustawa o działalności leczniczej. Komentarz. 2nd ed.m Wolters Kluwer; 2019 (access: 21.09.2022).
 
12.
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tj. DzU z 2022 r. poz. 1360. ze zm.).
 
13.
Gotkowska A. Prawo pracownika do dobowego i tygodniowego odpoczynku. ABC https://sip.lex.pl/#/publicati...- do-dobowego-i-tygodniowego-odpoczynku (access: 21.09.2022).
 
14.
Karkowska D, Włodarczyk WC. Prawo medyczne dla pielęgniarek. Wolters Kluwer Polska; 2013 (access: 21.09.2022).
 
15.
Tybuszewski K. Obliczenie wynagrodzenia za czas dyżuru medycznego odbywanego bezpośrednio po pracy zakończonej w podstawowym czasie. ABC https://sip.lex.pl/#/publicati...- -kacper-obliczenie-wynagrodzenia-za-czas-dyzuru-medycznego-odbywanego- bezposredniopo…?cm=URELATIONS (access: 20.09.2022).
 
16.
Kocańda K. Problem niedoboru lekarzy — czy jest remedium? Folia Cardiol. 2018;13(2):196–198 (access: 19.09.2022). doi:10.5603/FC.2018.0037.
 
17.
Wyroku Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 2014 r. sygn. I PK 313/13 (LEX nr 1628905).
 
18.
Wyroku Sądu Najwyższego z dnia 28 stycznia 2015 r. sygn. I PK 229/13 (LEX nr 1652377).
 
19.
Uchwała 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 6 listopada 2014 r. sygn. I PZP 2/14 (LEX nr 1532593).
 
20.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 października 2013 r. sygn. III PK 110/12 (LEX nr 1396438).
 
21.
Wyrok Sądu Okręgowego w Gliwicach z dnia 22 listopada 2017 r. sygn. VI Ka 780/17 (LEX nr 2436961).
 
22.
Ustawa z dnia 5 lipca 2018 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw (DzU z 2018 r. poz. 1532, 2383, z 2020 r. poz. 2401.).
 
23.
Leśniewski B. Czy wypowiadanie umów opt-out jest etyczne i legalne? Termedica. https://www.termedia.pl/mz/Czy... (access: 22.09.2022).
 
24.
Zużewicz K, Prędecka A. Wymiar czasu pracy kontra zdrowie (Przegląd doniesień naukowych). Zeszyty Naukowe SGSP. 2018;66(1/2):149–164 (access: 23.09.2022).
 
25.
Boczek K. Karōshi, czyli lekarze umierają pracując. Służba Zdrowia. https://www.sluzbazdrowia.com.... (access: 24.09.2022).
 
26.
Berezka A. Nietypowe formy zatrudnienia w Polsce na tle wybranych krajów Unii Europejskiej. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania. 2012;28:97–116 (access: 23.09.2022).
 
27.
Aromińska K. Umowa zlecenia a umowa o pracę. Bezpieczeństwo Pracy: nauka i praktyka. 2014;9:20–23 (access: 23.09.2022).
 
28.
Gotkowska A. Umowa o pracę a kontrakt. ABC. https://sip.lex.pl/#/publicati... (access: 24.09.2022).
 
29.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 czerwca 2015 r. sygn. akt I UZ 3/15 (LEX nr 1781846).
 
eISSN:2084-4905
ISSN:2083-4543
Journals System - logo
Scroll to top