PRACA ORYGINALNA
Umiejscowienie kontroli nad zdrowiem a objawy depresyjne u chorych na cukrzycę typu 2 w podeszłym wieku
1
Medical University, Łódź, Poland
2
Medical University, Łódż, Poland
Med Og Nauk Zdr. 2020;26(3):254-260
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
Biomedyczne aspekty zdrowia i chorobyProfilaktyka chorób i promocja zdrowiaPsychologia i socjologia zdrowia
STRESZCZENIE
Wprowadzenie:
Cukrzyca typu 2 często współwystępuje z depresją. Źródło sprawowania kontroli zdrowia można umiejscawiać w sobie (LOC-W), w innych (LOC-I) bądź w przypadku (LOC-P). Znajomość zależności zachodzących między typem LOC (umiejscowienia kontroli) a depresją umożliwi wprowadzenie modyfikacji w procesie psychoedukacji pacjentów i ich bliskich.
Cel pracy:
Celem pracy była ocena: 1) zależności między typem LOC a obecnością objawów depresji u pacjentów po 60. r.ż. chorujących na cukrzycę typu 2, 2) częstości występowania objawów depresyjnych, 3) przekonań na temat umiejscowienia kontroli zdrowia, 4) zależności występujących między wartościami hemoglobiny glikowanej a umiejscowieniem kontroli zdrowia (MHLC) oraz objawami depresyjnymi (GDS-SF)
Materiał i metody:
Badanie przeprowadzone wśród 125 pacjentów przyklinicznej Poradni Diabetologicznej USK nr 1 im. N. Barlickiego w Łodzi przy użyciu pomocy Skali Umiejscowienia Kontroli (MHLC), Geriatrycznej Skali Depresji-SF (GDS-SF) i ankiety konstrukcji własnej.
Wyniki:
Objawy depresyjne stwierdzono u 40 (32%) pacjentów. Chorzy z objawami depresyjnymi charakteryzowali się znacząco wyższym stężeniem hemoglobiny glikowanej i wykazywali najwyższe wyniki w skalach LOC-P i LOC-I, osoby bez tych objawów osiągały najwyższe wyniki w skalach: LOC- -W i LOC-I.
Wnioski:
Skale MHLC oraz GDS-SF mogą być przydatne w całościowej ocenie psychologicznej chorych na cukrzycę typu 2 w podeszłym wieku oraz przy planowaniu indywidualnego procesu edukacji
Cukrzyca typu 2 często współwystępuje z depresją. Źródło sprawowania kontroli zdrowia można umiejscawiać w sobie (LOC-W), w innych (LOC-I) bądź w przypadku (LOC-P). Znajomość zależności zachodzących między typem LOC (umiejscowienia kontroli) a depresją umożliwi wprowadzenie modyfikacji w procesie psychoedukacji pacjentów i ich bliskich.
Cel pracy:
Celem pracy była ocena: 1) zależności między typem LOC a obecnością objawów depresji u pacjentów po 60. r.ż. chorujących na cukrzycę typu 2, 2) częstości występowania objawów depresyjnych, 3) przekonań na temat umiejscowienia kontroli zdrowia, 4) zależności występujących między wartościami hemoglobiny glikowanej a umiejscowieniem kontroli zdrowia (MHLC) oraz objawami depresyjnymi (GDS-SF)
Materiał i metody:
Badanie przeprowadzone wśród 125 pacjentów przyklinicznej Poradni Diabetologicznej USK nr 1 im. N. Barlickiego w Łodzi przy użyciu pomocy Skali Umiejscowienia Kontroli (MHLC), Geriatrycznej Skali Depresji-SF (GDS-SF) i ankiety konstrukcji własnej.
Wyniki:
Objawy depresyjne stwierdzono u 40 (32%) pacjentów. Chorzy z objawami depresyjnymi charakteryzowali się znacząco wyższym stężeniem hemoglobiny glikowanej i wykazywali najwyższe wyniki w skalach LOC-P i LOC-I, osoby bez tych objawów osiągały najwyższe wyniki w skalach: LOC- -W i LOC-I.
Wnioski:
Skale MHLC oraz GDS-SF mogą być przydatne w całościowej ocenie psychologicznej chorych na cukrzycę typu 2 w podeszłym wieku oraz przy planowaniu indywidualnego procesu edukacji
Introduction:
Type 2 diabetes is often comorbid with depression. Health control is thought to reside internally to the individual (Internal Locus of Control –IHLC) or externally, i.e. to other people (Powerful Others Locus of Control – PHLC), or to chance factors (Chance Locus of Control – CHLC). Knowledge of the relationships between the type of the health locus of control (LOC) and depression will allow modification of the process of psychoeducation of patients and their relatives.
Objective:
The aim of the study was to assess: 1) the relationship between the type of health locus of control and occurrence of depressive symptoms in patients above 60 years of age, suffering from type 2 diabetes, 2) the incidence of depressive symptoms, 3) beliefs about the health locus of control, 4) relationships between glycated haemoglobin level, placement of health control (MHLC) and depressive symptoms (GDS-SF).
Materials and method:
The study was conducted on 125 patients of the outpatient diabetic clinic at the N. Barlicki University Teaching Hospital No. 1 in Łódź, by applying the Multidimensional Health Locus of Control (MHLC) Scale, the Geriatric Depression Scale-SF (GDS-SF, and the authors’ own survey.
Results:
Depressive symptoms were found in 40 (32%) patients. Patients with depressive symptoms demonstrated significantly higher levels of glycated haemoglobin, and the highest scores on the Chance Locus of Control- CHLC and Powerful Others Locus of Control- PHLC scales. Patients without these symptoms achieved the highest scores on the Internal Locus of Control- IHLC and Powerful Others Locus of Control- PHLC scales.
Conclusions:
The MHLC and GDS-SF scales can be useful in the holistic psychological assessment of elderly type 2 diabetics, and in planning individual education processes.
Type 2 diabetes is often comorbid with depression. Health control is thought to reside internally to the individual (Internal Locus of Control –IHLC) or externally, i.e. to other people (Powerful Others Locus of Control – PHLC), or to chance factors (Chance Locus of Control – CHLC). Knowledge of the relationships between the type of the health locus of control (LOC) and depression will allow modification of the process of psychoeducation of patients and their relatives.
Objective:
The aim of the study was to assess: 1) the relationship between the type of health locus of control and occurrence of depressive symptoms in patients above 60 years of age, suffering from type 2 diabetes, 2) the incidence of depressive symptoms, 3) beliefs about the health locus of control, 4) relationships between glycated haemoglobin level, placement of health control (MHLC) and depressive symptoms (GDS-SF).
Materials and method:
The study was conducted on 125 patients of the outpatient diabetic clinic at the N. Barlicki University Teaching Hospital No. 1 in Łódź, by applying the Multidimensional Health Locus of Control (MHLC) Scale, the Geriatric Depression Scale-SF (GDS-SF, and the authors’ own survey.
Results:
Depressive symptoms were found in 40 (32%) patients. Patients with depressive symptoms demonstrated significantly higher levels of glycated haemoglobin, and the highest scores on the Chance Locus of Control- CHLC and Powerful Others Locus of Control- PHLC scales. Patients without these symptoms achieved the highest scores on the Internal Locus of Control- IHLC and Powerful Others Locus of Control- PHLC scales.
Conclusions:
The MHLC and GDS-SF scales can be useful in the holistic psychological assessment of elderly type 2 diabetics, and in planning individual education processes.
Kowalska- Wojtysiak M. E, Górska-Ciebiada M, Kotarba A. Health locus of control and depressive symptoms in elderly patients with type 2 diabetes. Med Og Nauk Zdr. 2020; 26(3): 254–260. doi: 10.26444/monz/122256
REFERENCJE (37)
1.
Duda-Sobczak A, Zozulińska-Ziółkiewicz D, Wierusz-Wysocka B. Prevalence of depressive symptoms and diagnosed depression among subjects with longstanding type 1 diabetes and no serious chronic complications, hospitalized due to inadequate metabolic control of diabetes. Clin Diabetol. 2016; 5(6): 173–177. DOI: 10.5603/DK.2016.0030.
2.
Mućko P, Kokoszka A, Skłodowska Z. Porównanie stylów radzenia sobie z chorobą, występowania objawów depresyjnych i lękowych oraz lokalizacji poczucia kontroli u chorych na cukrzycę typu 1 i 2. Diabetol Prakt. 2005; (6): 240–249.
3.
Raebel MA, Carroll NM, Ellis JL, Schroeder EB, Bayliss EA. Importance of including early nonadherence in estimations of medication adherence. Annals of Pharmacotherapy. 2011; 45(9): 1053–60.
4.
Juczyński Z. Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP; 2001: 72–84.
5.
Sak J, Jarosz M, Mosiewicz J, et al. Postrzeganie własnej choroby a poczucie odpowiedzialności za swoje zdrowie osób przewlekle chorych. Med Ogólna i Nauki o Zdrowiu 2011; 17(4): 169−173.
6.
Morowatisharifabad MA, Mahmoodabad SSM, Baghianimoghadam MH, et al. Relationships between locus of control and adherence to diabetes regimen in a sample of Iranians. Int J of Diabetes Dev C 2010; 30: 27–32. doi:10.4103/0973-3930.60009.
7.
Sęk H ed. Psychologia kliniczna. Tom 1. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN; 2008: 101–118.
8.
Auerbach SM, Pegg OP. Appraisal of desire for control over healthcare: structure, stability, and relation to health locus of control and to the “Big Five” personality traits. J Health Psychology. 2002; 7(4): 393–408.
9.
Beck JS. Terapia poznawcza. Podstawy i zagadnienia szczegółowe. Kraków: Wyd. WUJ, 2005.
10.
Warren RE, Deary IJ, Frier BM. The symptoms of hyperglycaemia in people with insulin-treated diabetes: classification using principal components analysis. Diab Metab Res Rev. 2003; 19: 408–414.
11.
Talbot F, Nouwen1 A, Gingras1 J. Relations of diabetes intrusiveness and personal control to symptoms of depression among adults with diabetes. Health Psychology 1999; 18(5): 537–542.
12.
Harris MD. Psychosocial aspects of diabetes with an emphasis on depression. Current Diabetes Reports 2003; (3): 49–55.
13.
Polskie Towarzystwo Diabetologiczne. Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę, 2020. http://www.zaleceniaptd.viamed....
14.
Wojtyna E. Poznawcze, afektywne i społeczne uwarunkowania stosowania się do zaleceń lekarskich przez chorych na cukrzycę typu 2. Praca doktorska, Katowice 2011.
15.
Korzon-Burakowska A, Adamska K. Psychologiczne aspekty leczenia cukrzycy. Diabetologia Polska 1998; (4): 238–242.
16.
Yesavage JA, Brink TL, Rose TL, Lum O, Huang V, Adey M, Leirer VO. Development and validation of a geriatric depression screening scale: A preliminary report. Journal of Psychiatric Research 1982; 17(1): 37–49. Doi.org/10.1016/0022-3956(82)90033-4.
17.
Albiński R, Kleszczewska-Albińska A, Bedyńska S. Geriatryczna Skala Depresji (GDS). Trafność i rzetelność różnych wersji tego narzędzia – przegląd badań Geriatric Depression Scale (GDS). Psychiatria Polska 2011, tom XLV, (4): 555–562.
18.
Global status report on noncommunicable diseases 2010. Geneva: World Health Organization; 2011.
19.
Tatoń J, Czech A, Bernas M. Diabetologia kliniczna. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL; 2008.
20.
Polskie Towarzystwo Diabetologiczne. Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę, 2019. Diabet Klin. 2019; 7- Postępowanie psychologiczne w cukrzycy.
21.
Lustman PJ, Anderson, RJ, Freedland1 KE, de Groot M, Carney RM, Clouse RE. Depression and poor glycemic control. Diabetes Care 2000; 23: 934–942.
22.
Basińska MA, Zalewska-Rydzkowska D, Junik R, Skibicka M. Przewidywanie stosowania się do zaleceń dietetycznych przez chorych na cukrzycę typu 1 – związek z umiejscowieniem kontroli zdrowia. Diabetologia Praktyczna 2007; 8(11): 419–424.
23.
Rotter JB. Poczucie wewnętrznej versus zewnętrznej kontroli wzmocnień. Nowiny Psychol. 1990; 5–6: 59–70.
24.
Abramowitz SI. Locus of control and self-reported depression among college students. Psychol Rep. 1969; 25: 149–150.
25.
Kościelak R. Poczucie umiejscowienia kontroli i przekonania o własnej skuteczności w zdrowiu i chorobie. Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków; 2010. p. 37–57.
26.
Molinari V, Khanna P. Locus of control and its relationship to anxiety and depression. J Pers Assess. 1981; (45): 314–319.
27.
Fiszer K, Sobów T. Związek umiejscowienia kontroli zdrowia z depresyjnością wśród studentów uczelni medycznej. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu 2013; 19(3): 294–299.
28.
Vandervoort DJ, Luis PK, Hamilton SE. Some correlates of health locus of control among multicultural individuals. Curr Psychol. 1997; 16(2): 167–178.
29.
Egede LE, Zheng D. Independent factors associated with major depressive disorder in a national sample of individuals with diabetes. Diabetes Care 2003; 26: 104–11.
30.
West LM, Borg TR, Cordina M. Health locus of control: Its relationship with medication adherence and medication wastage. Res Social Admin Pharm. 2018 Nov; 14(11): 1015–1019.
31.
Cierzniakowska K, Kozłowska E, Popow A, Mościcka P, Cwajda-Białąsik J. Czynniki determinujące umiejscowienie kontroli zdrowia u osób chorych i zdrowych. Pielęg Chirurgiczne i Angiologiczne 2018; 2: 44–50.
32.
Miniszewska J, Juczyński Z, Ograczyk A, Zalewska A. Health-related Quality of Life in Psoriasis: Important Role of Personal. Resources. Acta Derm Venereol. 2013; 93: 551–556.
33.
Rosińska P. Poczucie własnej skuteczności i lokalizacja kontroli zdrowia jako predykatory troski o zdrowie w grupie matek małych dzieci. In: Kwartalnik Naukowy Fides Et Ratio. 4(32) 2017. p. 113–142.
34.
Egede LE, Ellis C. The effects of depression on diabetes knowledge, diabetes self-managemen, and perceived control in indigent pateints with type 2 diabetes. Diabetes Technol Ther. 2008 Jun; 10(3): 2013–9. https://doi.org/10.1089/dia.
35.
Indelicato L, Mariano V, Galasso S, Boscari F, et al. Influence of health locus of control and fear of hypoglycaemia on glycaemic control and treatmen satisfaction in people with Type 1 diabetes on insulin pum therapy. Diabet Med. 2017; 34(5): 691–697.
36.
Bachman JG, O’Malley PM, Cairns E, McWhirter L, Duffy U, Barry R. The stability of selfconcept in late adolescence: Gender and situational effects. Pers Individual Differences 1990; 11: 937–944.
37.
Chubb NH, Fertman CI, Ross JL. Adolescent self-esteem and locus of control. A logitudinal study of gender and age differences. Adolescence 1997; 32(125): 113–129.
Udostępnij
ARTYKUŁ POWIĄZANY
| eISSN: | 2084-4905 |
| ISSN: | 2083-4543 |
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
