PRACA ORYGINALNA
Ekonomiczne uwarunkowania wyników finansowych publicznej placówki ambulatoryjnej: retrospektywne badanie świadczeń finansowanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia
Więcej
Ukryj
2
Department of Health Innovation, Warsaw School of Economics, Poland
3
Department of Neurosurgery, Medical University of Warsaw, Poland
4
Department of Community Psychiatry, Faculty of Health Sciences, Medical University of Warsaw, Poland
Autor do korespondencji
Andrzej Silczuk
Department of Community Psychiatry, Faculty of Health Sciences, Medical University of Warsaw, Poland
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Wprowadzenie i cel:
Polski system ochrony zdrowia mierzy się z silną presją finansową wynikającą z kosztów postpandemicznych, inflacji, podwyżek płac i korekt taryf NFZ. Jednocześnie od świadczeniodawców ambulatoryjnych oczekuje się przejęcia większej liczby usług, mimo ograniczonej wiedzy o ich stabilności finansowej. Celem pracy była ocena rentowności operacyjnej publicznego świadczeniodawcy ambulatoryjnego w środowisku półmiejskim oraz analiza trendów przychodów, kosztów i głównych determinant wyników finansowych.
Materiał i metody:
Przeprowadzono retrospektywną analizę zagregowanych danych pochodzących z Szpitalnego Systemu Informacyjnego świadczeniodawcy oraz z systemu klasy ERP, obejmującą okres od stycznia 2021 do czerwca 2025. Statystyki opisowe wykorzystano do oceny trendów w zakresie przychodów, kosztów, wydatków osobowych, marż operacyjnych oraz stopnia pokrycia kosztów przez NFZ. Koszty osobowe analizowano odrębnie dla pracowników zatrudnionych na umowę o pracę i personelu kontraktowego.
Wyniki:
Przychody wzrosły o 46%, finansowanie NFZ o 50%, natomiast całkowite koszty aż o 85%. Pełne pokrycie kosztów uzyskano jedynie w 20% analizowanych miesięcy. Udział wydatków osobowych zwiększył się z 80% do ponad 86% kosztów całkowitych. Średnie koszty w przeliczeniu na etat wzrosły o 72% dla pracowników etatowych oraz o 233% dla personelu kontraktowego. Od końca 2022 roku koszty stale przewyższały przychody.
Wnioski:
Sytuacja finansowa świadczeniodawcy pogorszyła się wskutek gwałtownego wzrostu kosztów pracy i niewystarczających korekt wyceny świadczeń przez NFZ. Tendencje te wskazują na problemy systemowe, które mogą zagrozić stabilności publicznych świadczeń ambulatoryjnych bez odpowiednich zmian w polityce taryfowej, płacowej i kontraktowania.
Introduction:
The Polish health care system has recently faced major financial pressures, including post- pandemic recovery, high inflation, statutory wage increases for medical personnel, and repeated tariff adjustments by the National Health Fund (NHF). Outpatient providers are expected to take over more services from hospitals, yet evidence on their financial sustainability under current NHF financing remains limited.
Objective:
The aim of the study is to evaluate the operational profitability of a public outpatient provider in a semi-urban setting funded mainly through NHF contracts, and to assess revenue and cost trends, and key determinants of financial performance relevant to similar non-hospital providers
Material and methods:
A retrospective analysis of aggregated data from the provider’s Hospital Information System and Enterprise Resource Planning system was conducted for January 2021 - June 2025. Descriptive statistics were used to assess trends in revenues, costs, personnel expenditures, operating margins and NHF cost coverage, with personnel costs analyzed separately for employment-contract and contracted staff.
Results:
Revenues increased by 46%, NHF funding by 50% and total costs by 85%, with full cost coverage in only 20% of months. Personnel expenditures rose from 80% to over 86% of total costs. Average full time equivalent costs increased by 72% for employment-contract staff and by 233% for contracted personnel. From late 2022 onward, costs consistently exceeded revenues.
Conclusions:
The provider’s financial position deteriorated due to rapidly rising labour costs and insufficient NHF reimbursement adjustments. These trends indicate broader systemic pressures that may threaten the sustainability of publicly funded outpatient services unless tariff, wage and contracting policies are reformed.
REFERENCJE (27)
1.
European Observatory on Health Systems and Policies. Poland: health system summary 2024. Copenhagen: WHO Regional Office for Europe; 2024.
https://eurohealthobservatory.... (dostęp: 30.10.2025).
4.
Narodowy Fundusz Zdrowia. Pieniadze na zdrowie w 2025 r. NHF przygotowal projekt planu finansowego. Warsaw: NHF; 2024 Jul 1.
https://www.NHF.gov.pl/aktualn... rojekt-planu-finansowego,8634.html (dostęp: 15.11.2025).
5.
Najwyzsza Izba Kontroli. Realizacja zadan przez Narodowy Fundusz Zdrowia w latach 2021–2024. Informacja o wynikach kontroli P/24/046. Warsaw: NIK; 2025.
https://wartowiedziec.pl/attac... (dostęp: 30.10.2025).
6.
Dudek S, Kozlowski L, Wisniewski W. Finanse ochrony zdrowia pod scislym nadzorem procedury nadmiernego deficytu. Warsaw: Instytut Finansow Publicznych, Federacja Przedsiebiorcow Polskich; 2025.
https://federacjaprzedsiebiorc... (dostęp: 15.11.2025).
7.
Maciuła-Ziomek A. Finanse NHF w oplacanym stanie. Rzadowi bedzie coraz trudniej zasypac deficyt. Interia Biznes. 2025 Feb 19
https://biznes.interia.pl/gosp... (dostęp: 30.10.2025).
8.
Kringos DS, Boerma WGW, Hutchinson A, et al., editors. Building primary care in a changing Europe: case studies. Copenhagen: European Observatory on Health Systems and Policies; 2015.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/b... (dostęp: 30.10.2025).
9.
Busby J, Purdy S, Hollingworth W. A systematic review of the magnitude and cause of geographic variation in unplanned hospital admission rates and length of stay for ambulatory care sensitive conditions. BMC Health Serv Res. 2015; 15: 324.
10.
Becker NV, Karmakar M, Tipirneni R, Ayanian JZ. Trends in hospitalizations for ambulatory care sensitive conditions during the COVID 19 pandemic. JAMA Netw Open. 2022; 5(3): e222933.
11.
Starfield B. Primary care and specialty care: a role reversal? Med Educ. 2003;37(9):756–757.
12.
Marasovic Susnjara I, Mijakovic M, Jurcev Savicevic A. The influence of the COVID 19 pandemic on hospitalizations for ambulatory care sensitive conditions in Split Dalmatia County, Croatia. Medicina. 2024; 60(4): 523.
13.
Dubas Jakobczyk K, Kocot E, Koziel A, Skrzypczynska E. Financial performance of public hospitals: a cross sectional study among Polish providers. Int J Environ Res Public Health. 2020; 17(7): 21-88.
14.
Sielska A. Costs of Polish county hospitals: a behavioral panel function. PLoS One. 2022; 17(1): e0262646.
15.
Zarzadzenie nr 62/2025/DEF Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 23 lipca 2025 r. w sprawie zmiany planu finansowego Narodowego Funduszu Zdrowia na 2025 rok. Warsaw: NHF; 2025. Available from:
https://mbrk.pl/wp-content/upl... (dostęp: 10.11.2025).
16.
Brinster CJ, Escousse GT, Rivera PA, Sternbergh WC 3rd, Money SR. Drastic increase in hospital labor costs led to a sustained financial loss for an academic vascular surgery division during the coronavirus disease 2019 pandemic. J Vasc Surg. 2022 Dec; 76(6): 1710-1718. doi: 10.1016/j.jvs.2022.07.004.
17.
Beauvais B, Richter JP, Strowd B, et al. An exploratory analysis of the association between hospital labor costs and financial performance. Inquiry. 2023;60:1–10.
18.
American Hospital Association. Costs of caring: the rising cost of caring for patients and communities. AHA; 2025.
https://www.aha.org/costsofcar... (dostęp: 10.11.2025).
19.
Korneta P. Medical staff shortages and the performance of outpatient clinics in Poland during the COVID-19 pandemic. Zeszyty Naukowe PW; 2022.
https://repo.pw.edu.pl/docstor... (dostęp: 10.11.2025).
20.
Korneta P. The impact of the COVID-19 pandemic on the financial and quality performance of primary health care providers in Poland. Health Policy. 2021.
https://repo.pw.edu.pl/docstor... (dostęp: 10.11.2025).
21.
Wagenschieber E, Blunck D. Impact of reimbursement systems on patient care - a systematic review of systematic reviews. Health Econ Rev. 2024 Mar 16;14(1):22. doi: 10.1186/s13561-024-00487-6.
23.
Cappuccio S, Li Y, Song C, Liu E, Glaser G, Casarin J, Grassi T, Butler K, Magtibay P, Magrina JF, Scambia G, Mariani A, Langstraat C. The shift from inpatient to outpatient hysterectomy for endometrial cancer in the United States: trends, enabling factors, cost, and safety. Int J Gynecol Cancer. 2021 May;31(5):686-693. doi: 10.1136/ijgc-2020-002192.
24.
Zhao Y, et al. Substituting inpatient for outpatient care: impact on hospital costs and efficiency. Health Policy. 2024.
https://www.researchgate.net/p... (dostęp: 03.11.2025).
25.
Rieder L, Thomet C, von Eiff W, et al. Strategies for successful hospital-based outpatient care: expert perspectives from Switzerland and Germany. Health Syst. 2025;2(2):1–18.
27.
Mularczyk-Tomczewska P, Gujski M, Koperdowska JM, et al. Factors Influencing Patient Satisfaction with Healthcare Services in Poland. Med Sci Monit. 2025 Jun 19;31:e948225. doi: 10.12659/MSM.948225.