PRACA ORYGINALNA
Czynniki warunkujące akceptację choroby u pacjentów leczonych onkologicznie
1
Opiekun Studenckiego Koła Naukowego Pielęgniarek, Zakład Pielęgniarstwa, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Jana Grodka, Sanok,Polska
2
Studenckie Koło Naukowe Pielęgniarek, Zakład Pielęgniarstwa, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Jana Grodka, Sanok, Polska
3
Biuro Badań i Analiz Statystycznych, Rzeszów
Autor do korespondencji
Ewa Smoleń
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Jana Grodka w Sanoku, ul. Mickiewicza 21, 38-500 Sanok, Polska
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Jana Grodka w Sanoku, ul. Mickiewicza 21, 38-500 Sanok, Polska
Med Og Nauk Zdr. 2018;24(1):37-43
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Cel pracy:
Określenie czynników warunkujących stopień akceptacji choroby nowotworowej u pacjentów leczonych onkologicznie.
Materiał i metody:
Badaniem objęto 229 pacjentów Szpitala Specjalistycznego Podkarpackiego Ośrodka Onkologicznego im. ks. B. Markiewicza w Brzozowie. Dobór badanych był losowy. Zastosowano metodę sondażu diagnostycznego i technikę ankiety. Posłużono się standaryzowanym narzędziem badawczym pn. Skala Akceptacji Choroby (AIS – Acceptance of Illness Scale) w adaptacji Z. Juczyńskiego oraz autorskim kwestionariuszem ankiety. W analizie statystycznej przyjęto poziom istotności p≤0,05. Zastosowano testy różnic średnich U Manna–Whiteya oraz Kruskala–Wallisa, korelację tau-c Kendalla, jak również miarę symetryczną V Cramera bazującą na teście chi-kwadrat.
Wyniki:
Stopień akceptacji choroby w badanej grupie osób wyniósł 25,03. Niemal połowa pacjentów (48,8%) wykazała średni, a 28,8% wysoki stopień akceptacji choroby nowotworowej. Niską akceptację odnotowano u 21,4% pacjentów. Najwyższą akceptację choroby stwierdzono u chorych poniżej 40. r.ż., będących w związku małżeńskim i aktywnych zawodowo. Płeć, miejsce zamieszkania, wykształcenie oraz występowanie dolegliwości bólowych nie różnicowały stopnia akceptacji choroby.
Wnioski:
Czynniki mające związek z akceptacją choroby w badanej grupie pacjentów to wiek, stan cywilny, aktywność zawodowa oraz metoda leczenia i ocena stanu zdrowia. U pacjentów wykazano w większości średni i wysoki stopnień akceptacji choroby nowotworowej. Taka postawa wobec choroby może pozytywnie wpływać na proces leczenia, ale również zapewniać wyższą jakość życia w chorobie
Określenie czynników warunkujących stopień akceptacji choroby nowotworowej u pacjentów leczonych onkologicznie.
Materiał i metody:
Badaniem objęto 229 pacjentów Szpitala Specjalistycznego Podkarpackiego Ośrodka Onkologicznego im. ks. B. Markiewicza w Brzozowie. Dobór badanych był losowy. Zastosowano metodę sondażu diagnostycznego i technikę ankiety. Posłużono się standaryzowanym narzędziem badawczym pn. Skala Akceptacji Choroby (AIS – Acceptance of Illness Scale) w adaptacji Z. Juczyńskiego oraz autorskim kwestionariuszem ankiety. W analizie statystycznej przyjęto poziom istotności p≤0,05. Zastosowano testy różnic średnich U Manna–Whiteya oraz Kruskala–Wallisa, korelację tau-c Kendalla, jak również miarę symetryczną V Cramera bazującą na teście chi-kwadrat.
Wyniki:
Stopień akceptacji choroby w badanej grupie osób wyniósł 25,03. Niemal połowa pacjentów (48,8%) wykazała średni, a 28,8% wysoki stopień akceptacji choroby nowotworowej. Niską akceptację odnotowano u 21,4% pacjentów. Najwyższą akceptację choroby stwierdzono u chorych poniżej 40. r.ż., będących w związku małżeńskim i aktywnych zawodowo. Płeć, miejsce zamieszkania, wykształcenie oraz występowanie dolegliwości bólowych nie różnicowały stopnia akceptacji choroby.
Wnioski:
Czynniki mające związek z akceptacją choroby w badanej grupie pacjentów to wiek, stan cywilny, aktywność zawodowa oraz metoda leczenia i ocena stanu zdrowia. U pacjentów wykazano w większości średni i wysoki stopnień akceptacji choroby nowotworowej. Taka postawa wobec choroby może pozytywnie wpływać na proces leczenia, ale również zapewniać wyższą jakość życia w chorobie
Materials and method:
The study involved 229 patients of the Specialist Hospital of Priest B. Markiewicz Podkarpackie Cancer Centre in Brzozów. The patients were selected at random. The method of a diagnostic survey and the questionnaire technique were used. The standardized research tool used was the: “Acceptance of Illness Scale” adapted by Z. Juczyński and the author- constructed questionnaire, Kendall’s Tau-c correlation, as well as Cramer’s V symmetric measure based on chi-square.
Results:
The degree of acceptance of the disease in the examined group of patients was 25.03. Nearly a half of the patients (48.8%) showed a moderate level of cancer acceptance, 28.8% a high level, while 21.4% of patients demonstrated low acceptance. The highest acceptance of the disease was found in patients aged under 40, who were married and occupationally active. No differences in the degree of acceptance of the disease were observed according to gender, place of residence, education and the occurrence of pain.
Conclusions:
Factors related with acceptance of the disease in the examined group of patients were age, marital status, occupational activity, as well as the method of treatment and assessment of the state of health. The largest number of patients demonstrated an average and high degree of acceptance of cancer. Such an attitude towards the disease may exert a positive effect on the treatment process, and also a higher quality of life in the disease.
The study involved 229 patients of the Specialist Hospital of Priest B. Markiewicz Podkarpackie Cancer Centre in Brzozów. The patients were selected at random. The method of a diagnostic survey and the questionnaire technique were used. The standardized research tool used was the: “Acceptance of Illness Scale” adapted by Z. Juczyński and the author- constructed questionnaire, Kendall’s Tau-c correlation, as well as Cramer’s V symmetric measure based on chi-square.
Results:
The degree of acceptance of the disease in the examined group of patients was 25.03. Nearly a half of the patients (48.8%) showed a moderate level of cancer acceptance, 28.8% a high level, while 21.4% of patients demonstrated low acceptance. The highest acceptance of the disease was found in patients aged under 40, who were married and occupationally active. No differences in the degree of acceptance of the disease were observed according to gender, place of residence, education and the occurrence of pain.
Conclusions:
Factors related with acceptance of the disease in the examined group of patients were age, marital status, occupational activity, as well as the method of treatment and assessment of the state of health. The largest number of patients demonstrated an average and high degree of acceptance of cancer. Such an attitude towards the disease may exert a positive effect on the treatment process, and also a higher quality of life in the disease.
REFERENCJE (31)
1.
International Agency for Research on Cancer. Cancer Screening in the European Union (2017) Report on the implementation of the Council. Recommendation on cancer screening. Lyon 2017. https://ec.europa. eu/health/sites/health/files/major_chronic_diseases/ docs/2017_canc erscreening_2ndreportimplementation_en.pdf.
2.
OECD/EU (2016), “Cancer incidence”, in Health at a Glance: Europe 2016: State of Health in the EU Cycle, OECD Publishing, Paris. doi: http://dx.doi.org/10.1787/heal....
3.
Zatoński W, Sułkowska U, Przewoźniak K. Epidemiologia nowotworów złośliwych w Polsce. W: Potrykowska A, Strzelecki Z, Szymborski J, Witkowski J. Zachorowalność i umieralność na nowotwory a sytuacja demograficzna Polski. Wyd. Rządowa Rada Ludnościowa, Warszawa 2014: 30–49.
5.
Tuchowska P, Worach-Kardas H, Marcinkowski JT. Najczęstsze nowotwory złośliwe w Polsce – główne czynniki ryzyka i możliwości optymalizacji działań profilaktycznych. Probl Hig Epidemiol. 2013; 94(2): 166–171.
6.
Jemal A, Bray F, Center MM, Ferlay J, Ward E, Forman D. Global Cancer Statistics. CA Cancer J Clin 2011; 61: 69–90.
8.
Zatoński WA, Sułkowska U, Didkowska J. Kilka uwag o epidemiologii nowotworów w Polsce. Nowotwory. Journal of Oncology 2015; 65, 3: 179–196.
9.
Juczyński Z. Psychologiczne wyznaczniki przystosowania się do choroby nowotworowej. Psychoonkologia 1997; 2(1): 3–10.
10.
Ziarko M. Zmaganie się ze stresem choroby przewlekłej. Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu, Poznań 2014.
11.
de Walden-Głauszko K. Psychoonkologia w praktyce klinicznej. Warszawa: Wyd. PZWL; 2011.
12.
Stanton AL, Revenson TA, Tennen H. Health Psychology: Psychological Adjustment to Chronic Disease. Annual Review of Psychology 2007; 58: 565–592.
13.
Juczyński Z. Narzędzia pomiaru w promocji zdrowia. Warszawa: Wyd. Pracownia Testów Psychologicznych PTP; 2009.
14.
Lechner SC, Zakowski SG, Antonii MH, Greenhawt M, Block K, Block P. Do sociodemographic and disease-related variables influence benefit-finding in cancer patients? Psychooncology 2003; 12: 491–499.
15.
Dijkstra A, Buunk AP, Tóth G, Jager N. Psychological Adjustment to Chronic Illness: The Role of Prototype Evaluation in Acceptance of Illness. Journal of Applied Biobehavioral Research 2007; 12(3–4): 119–140. doi: 10.1111/j.1751–9861.2008.00018.x.
16.
Miniszewska J, Walęcka-Matyja K, Zalewska A. Osobowościowe korelaty akceptacji choroby w łuszczycy i hemofilii. W: Rzepa T, Szepietowski J, Żaba R (red.). Psychologiczne i medyczne aspekty chorób skóry. Wrocław: Wyd. Cornetis; 2011: 35–41.
17.
Iosifescu DV, Nierenberg AA, Alpert JE i wsp. Comorbid medical illness and relapse of major depressive disorder in the continuationphase of treatment. Psychosomatics 2004; 45: 419–425.
18.
Lewandowska-Abucewicz T, Kęcka K, Brodowski J. Akceptacja choroby nowotworowej u kobiet po mastektomii w województwie zachodniopomorskim – badania wstępne. Family Medicine & Primary Care Review 2016; 18(2): 143–148.
19.
de Ridder D, Geenen R, Kuijer R et al. Psychological adjustment to chronic disease. The Lancet 2008; 372(9634): 246–255. https://doi. org/10.1016/S0140–67.
20.
Mazurek J, Lurbiecki J. Skala Akceptacji Choroby i jej znaczenie w praktyce klinicznej. Pol. Merk. Lek. 2014; 36(212): 106–108.
21.
Juczyński Z. Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia. Wyd. Pracownia Testów Psychologicznych PTP, Warszawa 2001.
22.
Kozera E. Zależność między akceptacją choroby a poziomem lęku i depresji pacjentek z nowotworem gruczołu piersiowego. Współczesne Pielęgniarstwo i Ochrona Zdrowia 2015; 4(4): 85–88.
23.
Pawlik M, Karczmarek-Borowska B. Akceptacja choroby nowotworowej u kobiet po mastektomii. Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszow¬skiego i Narodowego Instytutu Leków w Warszawie 2013; 2: 203–211.
24.
Lewandowska-Abucewicz T, Kęcka K, Brodowski J. Akceptacja choroby nowotworowej u kobiet po mastektomii w województwie zachodnio¬pomorskim – badania wstępne. Fam Med Prim Care Rev 2016; 18(2): 143–148.
25.
Kaźmierczak M, Kubiak I, Gebuza G. i wsp. Czynniki determinujące akceptację choroby przez kobiety leczone z powodu zmian patologicznych szyjki macicy. Med Og Nauk Zdr. 2015; 21(2): 181–186. doi: 10.5604/20834543.1152917.
26.
Wiraszaka G, Lelonek B. Funkcjonowanie chorego z białaczką a akceptacja choroby nowotworowej. Studia Medyczne 2008; 10: 21–26.
27.
Kapela I, Bąk EA, Krzemińska SA i wsp. Ocena poziomu akceptacji choroby i satysfakcji z życia u chorych na raka jelita grubego leczonych chemioterapią. Piel Zdr Publ. 2017; 26(1): 53–61.
28.
Mącik D, Fijakłowska S, Nycz K. Valuing crisis, acceotance of illiness and social support among persons suffering from lung cancer. Wsp. Onkol. 2011; 16(6): 376–380.
29.
Religioni U, Czerw A, Deptała A. Acceptance of Cancer in Patients Diagnosed with Lung, Breast, Colorectal and Prostate Carcinoma. Iran J Public Health. 2015; 44(8): 1135–1142.
30.
Zielińska-Więckowska H, Żychlińska E. Akceptacja choroby nowotworowej i jej związek z jakością życia osób starszych objętych opieką paliatywną stacjonarną i domową. Med. Rodz 2015; 4(18): 151–156.
31.
Kozak G. Zróżnicowanie strategii radzenia sobie z nowotworem cho¬rych w przebiegu wybranych nowotworów złośliwych. Anestezjologia i Ratownictwo 2012; 6: 162–170.
Udostępnij
ARTYKUŁ POWIĄZANY
| eISSN: | 2084-4905 |
| ISSN: | 2083-4543 |
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
