PRACA PRZEGLĄDOWA
Rola edukacji żywieniowej w populacji dzieci i młodzieży
1
Zakład Zdrowia Publicznego, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku
2
Zakład Medycyny Wieku Rozwojowego i Pielęgniarstwa Pediatrycznego, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku
Med Og Nauk Zdr. 2013;19(3):375-378
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Wprowadzenie:
Edukacja żywieniowa polega na systematycznym przekazywaniu wiedzy o żywności i żywieniu, opartej na aktualnych i sprawdzonych wynikach badań naukowych. Jej celem jest nabywanie wiedzy z zakresu zasad prawidłowego żywienia, kształtowanie wyborów żywieniowych, umiejętności, przekonań i postaw niezbędnych do zachowania, a także doskonalenia zdrowia własnego i innych.
Cel pracy:
Celem pracy było określenie znaczenia edukacji żywieniowej w populacji wieku rozwojowego oraz wskazanie podmiotów odpowiedzialnych za kształtowanie zachowań żywieniowych dzieci i młodzieży.
Opis stanu wiedzy:
Rolą edukacji żywieniowej jest motywowanie do podejmowania zachowań prozdrowotnych. Zakres edukacji obejmuje przekazanie wiedzy na temat zasad racjonalnego żywienia, kształtowanie umiejętności układania jadłospisu, przygotowywania potraw, przechowywania produktów spożywczych. Konieczne jest nabycie odpowiednich umiejętności, dzięki którym osoba nie tylko wie (zna zasady prawidłowego żywienia), ale i potrafi wykonać określone czynności (ułożyć jadłospis, przygotowywać zbilansowane posiłki). Za pośrednictwem edukacji żywieniowej odbywa się wykształcenie umiejętności konsumenckich, nabycie zwyczaju czytania informacji na etykietach produktów.
Posumowanie:
Edukacja żywieniowa powinna być traktowana jako długofalowa „inwestycja” w zdrowie społeczeństwa. Edukacja żywieniowa powinna być wielopoziomowa, poczynając od rodziny poprzez przedszkole, szkołę z udziałem dzieci i nauczycieli oraz dotyczyć personelu opieki medycznej tj. lekarza, pielęgniarki, dietetyka, psychologa, a także ludzi mediów..
Edukacja żywieniowa polega na systematycznym przekazywaniu wiedzy o żywności i żywieniu, opartej na aktualnych i sprawdzonych wynikach badań naukowych. Jej celem jest nabywanie wiedzy z zakresu zasad prawidłowego żywienia, kształtowanie wyborów żywieniowych, umiejętności, przekonań i postaw niezbędnych do zachowania, a także doskonalenia zdrowia własnego i innych.
Cel pracy:
Celem pracy było określenie znaczenia edukacji żywieniowej w populacji wieku rozwojowego oraz wskazanie podmiotów odpowiedzialnych za kształtowanie zachowań żywieniowych dzieci i młodzieży.
Opis stanu wiedzy:
Rolą edukacji żywieniowej jest motywowanie do podejmowania zachowań prozdrowotnych. Zakres edukacji obejmuje przekazanie wiedzy na temat zasad racjonalnego żywienia, kształtowanie umiejętności układania jadłospisu, przygotowywania potraw, przechowywania produktów spożywczych. Konieczne jest nabycie odpowiednich umiejętności, dzięki którym osoba nie tylko wie (zna zasady prawidłowego żywienia), ale i potrafi wykonać określone czynności (ułożyć jadłospis, przygotowywać zbilansowane posiłki). Za pośrednictwem edukacji żywieniowej odbywa się wykształcenie umiejętności konsumenckich, nabycie zwyczaju czytania informacji na etykietach produktów.
Posumowanie:
Edukacja żywieniowa powinna być traktowana jako długofalowa „inwestycja” w zdrowie społeczeństwa. Edukacja żywieniowa powinna być wielopoziomowa, poczynając od rodziny poprzez przedszkole, szkołę z udziałem dzieci i nauczycieli oraz dotyczyć personelu opieki medycznej tj. lekarza, pielęgniarki, dietetyka, psychologa, a także ludzi mediów..
Introduction:
Nutrition education involves systematic dissemination of knowledge of food and nutrition based on up-todate and checked results of scientific studies. Its aim is to acquire knowledge of the principles of proper nutrition, to develop nutrition choices, abilities, beliefs and attitudes necessary to maintain and improve own and other people’s health.
Purpose of the study:
The purpose of the study was to define the significance of nutrition education in the population at developmental age, and to indicate the individuals responsible for forming the eating habits in children and adolescents.
Description of the state of knowledge:
The role of nutrition education is to initiate pro- health behaviours. The scope of education comprises disseminating knowledge of the principles of proper nutritional habits, teaching the capabilities of planning the menus, preparing meals, and storing groceries. It is indispensible to acquire specific skills to be able not only to know the principles of adequate nutrition, but to perform specific activities, such as plan a menu and prepare well-balanced meals. Due to education in nutrition, the consumer’s skills are developed, e.g., the habit of reading the information on the labels of products
Conclusions:
Nutrition education should be approached as a long-term investment in social health. Therefore, multilevel activities are indicated, starting from the family, via nurseries, school with the participation of children and teachers, as well as health care staff, i.e. physician, nurse, dietician, psychologist, and mass media.
Nutrition education involves systematic dissemination of knowledge of food and nutrition based on up-todate and checked results of scientific studies. Its aim is to acquire knowledge of the principles of proper nutrition, to develop nutrition choices, abilities, beliefs and attitudes necessary to maintain and improve own and other people’s health.
Purpose of the study:
The purpose of the study was to define the significance of nutrition education in the population at developmental age, and to indicate the individuals responsible for forming the eating habits in children and adolescents.
Description of the state of knowledge:
The role of nutrition education is to initiate pro- health behaviours. The scope of education comprises disseminating knowledge of the principles of proper nutritional habits, teaching the capabilities of planning the menus, preparing meals, and storing groceries. It is indispensible to acquire specific skills to be able not only to know the principles of adequate nutrition, but to perform specific activities, such as plan a menu and prepare well-balanced meals. Due to education in nutrition, the consumer’s skills are developed, e.g., the habit of reading the information on the labels of products
Conclusions:
Nutrition education should be approached as a long-term investment in social health. Therefore, multilevel activities are indicated, starting from the family, via nurseries, school with the participation of children and teachers, as well as health care staff, i.e. physician, nurse, dietician, psychologist, and mass media.
REFERENCJE (36)
1.
Gertig H, Gawęcki J. Podstawy nauki o żywieniu, T. 1, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.
2.
Jarosz M, Wolnicka K, Kłosowska J. Czynniki środowiskowe związane z występowaniem nadwagi i otyłości wśród dzieci młodzieży, Postępy Nauk Med. 2011; 9: 770–777.
3.
Dyjak A. Żywienie a zdrowie i rozwój dzieci wiejskich. Zarys problematyki. Zdr Publ. 2005; 115(1): 92–95.
4.
Białokoz-Kalinowska I, Konstantynowicz J, Abramowicz P, Piotrowska- -Jastrzębska J. Uwarunkowania środowiskowe a nawyki żywieniowe młodzieży z regionu Podlasia. Pediatr Współ. 2006; 8(2): 117–120.
5.
Ministerstwo Zdrowia, Narodowy Program Przeciwdziałania Chorobom Cywilizacyjnym, Moduł I. Program zapobiegania nadwagi i otyłości oraz przewlekłym chorobom niezakaźnym poprzez poprawę żywienia i aktywności fizycznej POL-HEALTH na lata 2007–2011.
6.
Szponar L. Ołtarzewski M. Epidemiologia niedożywienia dzieci i młodzieży w Polsce, Pediatr Współ. 2004; 6 (1): 13–17.
7.
Zalewska M: Ocena sposobu żywienia i aktywności fizycznej młodzieży licealnej. Białystok 2010, praca doktorska.
8.
Kinalska I, Popławska-Kita A, Telejko B, Kinalski M, Zonenberg A. Otyłość a zaburzenia przemiany węglowodanowej. Endokrynol Otyłość. 2006; 2 (3): 94–101.
9.
Promowanie zdrowego żywienia i aktywności fizycznej: europejski wymiar zapobiegania nadwadze, otyłości i chorobom przewlekłym, Zielona Księga, 2005.
12.
Wanat G, Grochowska-Niedworok E, Kardas M, Całyniuk B. Nieprawidłowe nawyki żywieniowe i związane z nimi zagrożenie dla zdrowia wśród młodzieży gimnazjalnej. Hygiea Public Health 2011; 46(3): 381–384.
13.
Manios Y, Moschandreas J, Hatzis C, Kalatos A. Health and nutrition education in primary schools of Recte: changes in chronic disease risk factors following a 6-year intervention programme. Br J Nutr. 2002; 88(3): 315–324.
14.
Pupek-Musialik D, Kujawska-Łuczak M, Bogdański P. Otyłość i nadwaga – epidemia XXI wieku, Przew Lek. 2008; 1: 117–123.
15.
Dziubak M, Dziedzic M, Mierzwa A. Wiedza licealistów o wpływie stylu życia na występowanie chorób układu krążenia i chorób nowotworowych a ich zachowania zdrowotne. Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego i Narodowego Instytutu Leków w Warszawie, Rzeszów 2011; 2: 224–238.
16.
Posłuszna M. Edukacja zdrowotna we współczesnej szkole – program prozdrowotny, Probl Pielęg. 2010; 18(2): 226–231.
17.
Oblacińska A, Woynarowska B. (red.). Profilaktyczne badania lekarskie i inne zadania lekarza w opiece zdrowotnej nad uczniami. Poradnik dla lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej, Warszawa 2002.
18.
Konwencja o prawach dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych z dnia 20 listopada 1989 roku.
20.
Gromulska L, Piotrowicz M, Cianciara D. Własna skuteczność w modelach zachowań zdrowotnych oraz edukacji zdrowotnej, Przegl Epidemiol. 2009; 63: 427 – 432.
21.
Socha J, Socha P, Weker H, Neuhoff-Murawska J. Żywienie dzieci a zdrowie wczoraj, dziś i jutro. Pediatria Współczesna. Gastroenterologia, Hepatologia i Żywienie Dziecka 2010; 12(1): 34–37.
22.
Oblacińska A, Tabak I. (red.). Jak pomóc otyłemu nastolatkowi? Rola pielęgniarki szkolnej i nauczyciela wychowania fizycznego we wspieraniu młodzieży z nadwagą i otyłością. Poradnik dla pielęgniarek szkolnych i nauczycieli wychowania fizycznego w gimnazjach, Warszawa 2006.
23.
Szanecka E, Małecka-Tendera E. Zmiana nawyków żywieniowych a problem otyłości u dzieci. Endokrynol Otyłość 2006; 2(3): 102–107.
24.
Grimm D, Harnack L, Story M. Factors associated with soft drink consumption in school-aged children, J Am Diet Assoc. 2004; 104: 1244–1249.
25.
Gillman M, Rifas-Shiman S, Frazier L, Rockett HR, Camargo CA Jr, Field AE, Berkey CS, Colditz GA. Family dinner and diet quality among older children and adolescents. Arch Fam Med. 2000; 9: 235–240.
26.
Woynarowska B. Edukacja zdrowotna w szkole w Polsce. Zmiany w ostatnich dekadach i nowa propozycja, Probl Hig Epidemiol. 2008; 89(4): 445–452.
27.
US Departament of Agriculture, Food and Nutrition Service. Foods sold in competition with USDA school meal programs. A report to Congress, January 12, 2001.
28.
Szymańska M. Zagrożenia wynikające z nadmiernego oglądania telewizji. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze 2009; 476(1): 40–43.
29.
Kułaga Z, Barwicka K. Reklama środowiskiem dziecka – przegląd badań i danych dotyczących wpływu reklamy na zdrowie dziecka. Probl Hig Epidemiol. 2008; 89(1): 120–127.
30.
Kułaga Z, Barwicka K. Związek między reklamą żywności a nasileniem występowania nadwagi i otyłości dzieci i młodzieży. Standardy Med. 2007; 4(3): 245–250.
31.
Borzekowski DL, Robinson TN. The 30-second effect: an experiment revealing the impact of television commercials on food preferences of preschoolers. J Am Diet Assoc. 2001; 101(1): 42–46.
32.
Robinson TN, Borzekowski DL, Matheson DM, Kraemer HC. Effects of fast food branding on young children’s preferences. Arch Pediatr Adolesc Med. 2007; 161(8): 792–797.
33.
Mazur A, Szymanik I, Matusik P. i wsp. Rola reklam i mediów w powstawaniu otyłości u dzieci i młodzieży. Endokrynol Otyłość Utter J, Scragg R, Schaaf D. Associations between television viewing and consumption of commonly advertised foods among New Zealand children and young adolescents. Public Health. Nutr. 2005; 9(5): 606–612.
34.
Utter J, Scragg R, Schaaf D. Associations between television viewing and consumption of commonly advertised foods among New Zealand children and young adolescents. Public Health. Nutr. 2005; 9(5): 606–613.
35.
Binkowska-Bury A, Marć M, Januszkiewicz P. Wiedza o zdrowiu a zachowania ryzykowne w środowisku młodzieży akademickiej. Med. Og Nauk Zdr. 2010; 16(XLV): 100–112.
36.
Goryńska-Goldmann E, Ratajczak P. Świadomość żywieniowa konsumenta a zachowania żywieniowe. J Agribusiness Rural Dev. 2010; 4(18): 41–48.
| eISSN: | 2084-4905 |
| ISSN: | 2083-4543 |
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
