PRACA PRZEGLĄDOWA
Ocena poziomu poczucia koherencji w zaburzeniach psychicznych i stresie – przegląd literatury
1
Department of Internal Medicine, Rehabilitation and Physical Medicine, Medical University of Lodz, Lodz, Poland Medical Rehabilitation Department, The Ministry of the Interior and Administration Hospital, Cracow, Poland
2
Department of Economics of Health and Medical Law, Medical University of Warsaw, Warsaw, Poland
3
CM VADIMED sp. z o.o., Poland
Med Og Nauk Zdr. 2023;29(3):135-139
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Wprowadzenie i cel:
Poczucie koherencji to globalna orientacja człowieka, która wyraża stopień, w jakim człowiek posiada dojmujące i trwałe, choć dynamiczne, poczucie pewności, że bodźce, które napływają do niego w ciągu życia ze środowiska zewnętrznego i wewnętrznego, są przewidywalne, ustrukturyzowane i wytłumaczalne. Zaburzenia psychiczne to termin użyty w celu wskazania istnienia układu klinicznie stwierdzonych zachowań lub objawów połączonych w większości przypadków z cierpieniem i zaburzeniami funkcjonowania indywidualnego. Celem pracy była próba znalezienia związku pomiędzy poziomem poczucia koherencji a zaburzeniami psychicznymi i stresem – na podstawie dostępnej literatury.
Metody przeglądu:
Przeanalizowana została dostępna literatura, czego dokonano na podstawie anglojęzycznych baz danych PubMed, Scopus, ScienceDirect, Medline oraz innych, przy wykorzystaniu wyszukiwarki Google Scholar. Analizie poddano 30 artykułów spośród 1140 wyszukanych powyższą metodą. Jako kryterium wyszukiwania przyjęto publikacje nie starsze niż sprzed 14 lat, używając następujących słów kluczowych: „poczucie koherencji”, „zaburzenia psychiczne”, „stres”.
Opis stanu wiedzy:
Po przeanalizowaniu badań stwierdzono, że poziom poczucia koherencji wpływa na występowanie stresu i zaburzeń psychicznych. Wyższy poziom poczucia koherencji wiąże się z mniejszym występowaniem zaburzeń psychicznych. W momencie gdy poziom poczucia koherencji jest niski, istnieje wyższe ryzyko zaburzeń psychicznych. Zależność ta dotyczy również poziomu odczuwania stresu.
Podsumowanie:
Liczni autorzy wskazują, że u osób z zaburzeniami psychicznymi poziom poczucia koherencji jest niższy niż u osób, u których nie zdiagnozowano problemów psychicznych. Poziom odczuwania stresu koreluje z poziomem poczucia koherencji.
Poczucie koherencji to globalna orientacja człowieka, która wyraża stopień, w jakim człowiek posiada dojmujące i trwałe, choć dynamiczne, poczucie pewności, że bodźce, które napływają do niego w ciągu życia ze środowiska zewnętrznego i wewnętrznego, są przewidywalne, ustrukturyzowane i wytłumaczalne. Zaburzenia psychiczne to termin użyty w celu wskazania istnienia układu klinicznie stwierdzonych zachowań lub objawów połączonych w większości przypadków z cierpieniem i zaburzeniami funkcjonowania indywidualnego. Celem pracy była próba znalezienia związku pomiędzy poziomem poczucia koherencji a zaburzeniami psychicznymi i stresem – na podstawie dostępnej literatury.
Metody przeglądu:
Przeanalizowana została dostępna literatura, czego dokonano na podstawie anglojęzycznych baz danych PubMed, Scopus, ScienceDirect, Medline oraz innych, przy wykorzystaniu wyszukiwarki Google Scholar. Analizie poddano 30 artykułów spośród 1140 wyszukanych powyższą metodą. Jako kryterium wyszukiwania przyjęto publikacje nie starsze niż sprzed 14 lat, używając następujących słów kluczowych: „poczucie koherencji”, „zaburzenia psychiczne”, „stres”.
Opis stanu wiedzy:
Po przeanalizowaniu badań stwierdzono, że poziom poczucia koherencji wpływa na występowanie stresu i zaburzeń psychicznych. Wyższy poziom poczucia koherencji wiąże się z mniejszym występowaniem zaburzeń psychicznych. W momencie gdy poziom poczucia koherencji jest niski, istnieje wyższe ryzyko zaburzeń psychicznych. Zależność ta dotyczy również poziomu odczuwania stresu.
Podsumowanie:
Liczni autorzy wskazują, że u osób z zaburzeniami psychicznymi poziom poczucia koherencji jest niższy niż u osób, u których nie zdiagnozowano problemów psychicznych. Poziom odczuwania stresu koreluje z poziomem poczucia koherencji.
Introduction and objective:
A sense of coherence is a global human orientation that expresses the level to which a person possesses a piercing and enduring yet dynamic sense of certainty that the stimuli that occur during the course of life from the external and internal environment, are predictable, structured and explainable. Mental disorder is a term used to indicate the existence of a system of clinically-established behaviours or symptoms combined in most cases with suffering and impaired individual functioning. The aim of the study was to attempt to discover a relationship between the level of sense of coherence and mental disorders and stress, based on the available literature.
Review methods:
Available literature was analyzed based on the English-language databases PubMed, Scopus, ScienceDirect, Medline, among others, using the Google Scholar search engine. The analysis included 30 articles of the 1,140 retrieved by the above method. Publications no older than 14 years were used as search criteria using the following key words: sense of coherence, mental disorders, stress.
Brief description of the state of knowledge:
After analyzing the study, it was found that the level of sense of coherence affects the occurrence of stress and mental disorders. A higher level of sense of coherence is associated with a lower occurrence of mental disorders. When the level of sense of coherence is low, there is a higher risk of mental disorders. This relationship also applies to the level of feeling stressed.
Summary:
Numerous authors indicate that in people with mental disorders, the level of sense of coherence is lower than in people who have not been diagnosed with mental problems. The level of experiencing stress correlates with the level of sense of coherence.
A sense of coherence is a global human orientation that expresses the level to which a person possesses a piercing and enduring yet dynamic sense of certainty that the stimuli that occur during the course of life from the external and internal environment, are predictable, structured and explainable. Mental disorder is a term used to indicate the existence of a system of clinically-established behaviours or symptoms combined in most cases with suffering and impaired individual functioning. The aim of the study was to attempt to discover a relationship between the level of sense of coherence and mental disorders and stress, based on the available literature.
Review methods:
Available literature was analyzed based on the English-language databases PubMed, Scopus, ScienceDirect, Medline, among others, using the Google Scholar search engine. The analysis included 30 articles of the 1,140 retrieved by the above method. Publications no older than 14 years were used as search criteria using the following key words: sense of coherence, mental disorders, stress.
Brief description of the state of knowledge:
After analyzing the study, it was found that the level of sense of coherence affects the occurrence of stress and mental disorders. A higher level of sense of coherence is associated with a lower occurrence of mental disorders. When the level of sense of coherence is low, there is a higher risk of mental disorders. This relationship also applies to the level of feeling stressed.
Summary:
Numerous authors indicate that in people with mental disorders, the level of sense of coherence is lower than in people who have not been diagnosed with mental problems. The level of experiencing stress correlates with the level of sense of coherence.
Curyło M, Czerw AI, Augustynowicz A, Piwowar-Kuczyńska BF. Evaluation of the level of sense of coherence in mental disorders and stress – a literature review. Med Og Nauk Zdr. 2023; 29(3): 135–139. doi:10.26444/monz/171881
REFERENCJE (30)
1.
Curyło M, Rynkiewicz-Andryśkiewicz M, Andryśkiewicz P, et al. The Sense of Coherence and Health Behavior of Men with Alcohol Addiction. Int J Environ Res Public Health. 2022;19(14):8650. doi:10.3390/ijerph19148650.
2.
Wiatrowska A. Poczucie koherencji dziewcząt z anoreksją i bulimią psychiczną. Lub Rocz Pedagog. 2015;32:276. doi:http://dx.doi. org/10.17951/lrp.2013.32.0.276.
3.
Rynkiewicz-Andryśkiewicz M, Andryśkiewicz P, Curyło M, et al. Analiza przydatności oceny poziomu poczucia koherencji w chorobach somatycznych i psychicznych. Med Rev. 2014;4:365–374.
4.
Niemczyk-Zając A. Sytuacja osób z zaburzeniami psychicznymi. Zesz Nauk Wyższej Szkoly Gospod Ser Eduk-Rodz-Spoleczeństwo. 2021;6:223–47.
5.
Karwowski M. Stres i patologie w zawodzie bibliotekarza. Wydawnictwo Naukowe i Edukacyjne SBP. 2019;21:446–457.
6.
Witkowska-Łuć B. Schizofrenia i poczucie koherencji. Psychiatr Pol. 2018;52(2):217–226. doi:https://doi.org/10.12740/PP/On....
7.
Kurowska K, Kaczmarek M. Rola wsparcia i poczucia koherencji w zmaganiu się ze schizofrenią. Psychiatr Psychol Klin. 2013;13(4):239–49.
8.
Wiatrowska A. Poczucie koherencji i umiejscowienie kontroli a nasilenie depresji u kobiet z zaburzeniami odżywiania. Niepełnosprawność- Dyskursy Pedagog Spec. 2022;(45–46):9–19.
9.
Wiatrowska A. Poczucie koherencji a wartości podstawowe u kobiet z anoreksją i bulimią psychiczną. Ann Univ Mariae Curie-Skłodowska. Sect J – Paedagog-Psychol. 2017;30(1):147.
10.
Wiatrowska A. Radzenie sobie ze stresem a poczucie koherencji u kobiet z żarłocznością psychiczną – badanie wstępne. Ann Univ Mariae Curie-Skłodowska. Sect J – Paedagog-Psychol. 2018;30(3):137.
11.
Kurowska K, Ciesielska L. Depresyjność a poczucie koherencji u osób z zaburzeniami lękowymi. Psychiatr Psychol Klin. 2013;1(13):40.
12.
Rasmus P, Makowska D, Stetkiewicz-Lewandowicz A, et al. Poczucie koherencji a występowanie zaburzeń po stresie traumatycznym w grupie zawodowych żołnierzy uczestniczących w misji wojskowej poza granicami kraju – doniesienie wstępne. Anestezjol Ratow. 2013;(7):27–36.
13.
Czuba B. Poczucie koherencji a radzenie sobie ze stresem w organizacji. Humaniz Pr. 2016;(49):59–76.
14.
Gąsior K. Stres pourazowy i przywiązanie u kobiet osadzonych –rola czynników zagrażających i chroniących. In: Polskie Forum Psychologiczne. Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. 2017;22(3):420–39.
15.
Moksnes UK, Espnes GA, Haugan G. Stress, sense of coherence and emotional symptoms in adolescents. Psychol Health 2014;29(1):32–49.
16.
del-Pino-Casado R, Espinosa-Medina A, López-Martínez C, et al. Sense of coherence, burden and mental health in caregiving: A systematic review and meta-analysis. J Affect Disord. 2019;242:14–21.
17.
Gómez-Salgado J, Domínguez-Salas S, Romero-Martín M, et al. Sense of Coherence and Psychological Distress Among Healthcare Workers During the COVID-19 Pandemic in Spain. Sustainability. 2020;12(17):6855.
18.
Schäfer SK, Sopp MR, Schanz CG, et al. Impact of COVID-19 on Public Mental Health and the Buffering Effect of a Sense of Coherence. Psychother Psychosom. 2020;89(6):386–92.
19.
Schäfer SK, Becker N, King L, et al. The relationship between sense of coherence and post-traumatic stress: a meta-analysis. Eur J Psychotraumatology. 2019;10(1):1562839.
20.
Länsimies H, Pietilä AM, Hietasola-Husu S, et al. A systematic review of adolescents’ sense of coherence and health. Scand J Caring Sci. 2017;31(4):651–61.
21.
López-Martínez C, Serrano-Ortega N, Moreno-Cámara S, et al. Association between Sense of Coherence and Mental Health in Caregivers of Older Adults. Int J Environ Res Public Health. 2019;16(20):3800.
22.
Haukkala A, Konttinen H, Lehto E, et al. Sense of Coherence, Depressive Symptoms, Cardiovascular Diseases, and All-Cause Mortality. Psychosom Med. 2013;75(4):429.
23.
Griffiths CA. Sense of coherence and mental health rehabilitation. Clin Rehabil. 2009;23(1):72–8.
24.
Schäfer SK, Lass-Hennemann J, Groesdonk H, et al. Mental Health in Anesthesiology and ICU Staff: Sense of Coherence Matters. Front Psychiatry. 2018;(9):440. doi:10.3389/fpsyt.2018.00440.
25.
Svendsen IH, Øie MG, Møller P, et al. Basic self-disturbances are associated with Sense of Coherence in patients with psychotic disorders. PLOS ONE. 2020;15(4). https://doi.org/10.1371/journa....
26.
Badura-Brzoza K, Piegza M, Błachut M, et al. Sense of coherence in patients with different psychiatric disorders and its relationship to quality of life. Isr J Psychiatry. 2019;56(3):36–9.
27.
Antosz-Rekucka R. The sense of coherence in healthy individuals with psychotic-like experiences. Adv Psychiatry Neurol Psychiatr Neurol. 2021;30(4):231–42.
28.
Denkiewicz A, Słowik P, Trzópek J. Poczucie Koherencji a Mechanizmy Obronne, Lęk I Tłumione Emocje U Pacjentów Z Zaburzeniami Nerwicowymi. https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/ha... (access: 2023.07.10).
29.
Biczak J, Iniewicz G, Cichocki Ł. Sense of coherence and perception of self-influence on the disease course among patients with schizophrenia including quality of life – pilot studies. Psychiatr Pol. 2023;57(2):311–23.
30.
Łata K, Mojsa-Kaja J, Słowik P. Poczucie koherencji, wymiary osobowości a poziom lęku i wybór strategii radzenia sobie u osób z zaburzeniem borderline (w porównaniu do osób zdrowych). https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/ha... (access: 2023.07.10).
Udostępnij
ARTYKUŁ POWIĄZANY
| eISSN: | 2084-4905 |
| ISSN: | 2083-4543 |
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
