PRACA PRZEGLĄDOWA
System rodzinny a nowotwór – wybrane zagadnienia
Więcej
Ukryj
1
Klinika Alergologii, Uniwersyteckie Centrum Medyczne w Gdańsku
2
Zakład Zdrowia Publicznego, Gdański Uniwersytet Medyczny
Autor do korespondencji
Paweł Zielazny
Klinika Alergologii i Pneumonologii,
Gdański Uniwersytet Medyczny
Med Og Nauk Zdr. 2013;19(4):439-444
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Wprowadzenie:
Rodzina jest podstawową komórką życia społecznego, jest systemem złożonym z elementów, które
wspólnie tworzą całość. Pojawienie się choroby nowotworowej w rodzinie całkowicie zmienia życie nie tylko chorego, ale
również całego systemu. Zachodzą zmiany w myślach, uczuciach, działaniach. Zmienia się hierarchia realizowanych celów,
wartości. Zmienia się nastrój i aktywność poszczególnych członków rodziny. Zmiany te jednak zależą od fazy choroby i jej
leczenia.
Cel:
Celem artykułu jest przedstawienie kilku wybranych zagadnień z zakresu psychoonkologii rodziny, tj. sytuacji rodziny
w zależności od fazy choroby nowotworowej, systemu rodzinnego w kontekście choroby nowotworowej, wpływu choroby
na fazy życia rodzinnego, a także omówienie sytuacji dziecka w obliczu choroby nowotworowej rodzica, na podstawie
przeglądu badań.
Stan wiedzy:
Faza choroby nowotworowej wpływa na sytuację systemu rodzinnego. Diagnozie towarzyszy zazwyczaj niepokój
i lęk. W fazie leczenia często występuje zbliżenie i wsparcie emocjonalne partnerów. W okresie remisji system rodzinny
wraca do dawnych ról społecznych. Występuje tu także tzw. syndrom Damoklesa. W fazie nawrotu choroby pojawia się lęk,
poczucie porażki i smutku. Cechami charakterystycznymi rodzin z chorobą nowotworową są: zwiększenie zapotrzebowania
na bliskość, zatarcie granic pomiędzy członkami rodziny, utrzymywanie homeostazy, ograniczona komunikacja. Również
fazy życia małżeńskiego mogą mieć wpływ na system rodzinny w obliczu choroby. Młode stażem małżeństwa są bardziej
narażone – choroba nowotworowa może spowodować intensywny kryzys. Szczególny kryzys przeżywają dzieci z chorobą
nowotworową rodzica. Młodzież jest skłonna wykazywać większy poziom problemów emocjonalnych niż dzieci w wieku
szkolnym.
Podsumowanie:
Choroba nowotworowa zakłóca funkcjonowanie rodziny. Istotne znaczenie ma pomoc psychologiczna
pacjentom i ich rodzinom na każdym etapie choroby. Zaleca się zintegrowany model opieki nad pacjentem z nowotworem
i jego rodziną.
Introduction:
The family is the fundamental unit of society, a system made up of components that together form a whole. The appearance
of cancer in the family completely changes the life not only of the patient but also the whole system. There are changes in
thoughts, feelings and actions, also changes to the hierarchy of the pursued objectives and values, changes in mood and
activity of individual family members. These changes, however, depend on the phase of the disease and its treatment.
Aim:
The aim of this paper is to present some selected issues of psycho-oncology of a family, i.e. a family situation, according to
the stage of cancer, the family system in the context of cancer, impact of the disease on the family life cycle, as well as to
discuss the situation in the face of a child cancer parent, based on a review of research.
Knowledge:
Phase cancer affects
the family system. The diagnosis phase is usually accompanied by anxiety and fear. In the treatment phase there is often
a close emotional support by partners. In the period of remission, the family system returns to the former social roles. There
is also the so-called Damocles syndrome. During relapse, there occurs anxiety, a sense of failure and sadness. Characteristics
of families with cancer are increases in the demand for proximity, the blurring of boundaries between family members,
maintaining homeostasis, and limited communication. Also, the phase of marriage affects the family system in the face of
illness. In couples married for a short time, cancer can cause intense crisis. Children whose parents who are ill with cancer,
experience a particular crisis. Adolescents tend to show a higher level of emotional problems than children of school age.
Summary:
Cancer disrupts the functioning of the family. At every stage of the disease, the psychological support of patients and their
families is important. An integrated model of care for patients with cancer and their families is recommended.
REFERENCJE (25)
1.
Budziszewska BK, Piucińska-Macoch R, Sułek K, Stępień A. Psychologiczne problemy rodziny pacjentów z chorobami nowotworowymi krwi w koncepcji systemowej. Acta Haematologica Polonica, 2005; 36(3): 317–325.
2.
Pietrzyk A. Ta choroba w rodzinie. Psycholog o raku. Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2006.
3.
de Walden-Gałuszko K, U kresu. Wydawnictwo Medyczne MAKmed, Gdańsk 2000.
4.
de Walden‑Gałuszko K., Psychoonkologia w praktyce klinicznej. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2011.
5.
Rogiewicz M. Problemy psychologiczne dzieci i młodzieży. W: Psychoonkologia. de Walden-Gałuszko K. (red.). Biblioteka Psychiatrii Polskiej, Kraków 2000.
6.
Babcock E. When life becomes precious. Hunter House. Alameda 1997.
7.
Alexander H. Doświadczenie żałoby. Wydawnictwo W drodze. Poznań 2001.
8.
Namysłowska I. Terapia rodzin. Instytut Psychiatrii i Neurologii. Warszawa 2000.
9.
Wirsching M. Wokół raka. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Gdańsk 1994.
10.
Jacobs J, Ostroff J, Steinglass P. Family therapy: a system approach to cancer care. W: Psychooncology. J. Holland i in. (red). Oxford University Press. New York. 994–1003.
11.
Huizinga G. A. i in., Psychological impact of having a parent with cancer. Europ Cancer. 2011, 47 (3), 239–246.
12.
Visser A, Huizinga GA, van der Graaf WTA, Hoekstra HJ, Hoekstra- -Weebers JEHM. The impact of parental cancer on children and the family: a review of the literature. Cancer Treat Rev 2004; 30 (8), 683−94.
13.
Osborn T. The psychosocial impact of parental cancer on children and adolescents: a systematic review. Psychooncology 2007, 16 (2), 101−26.
14.
Wong ML, Cavanaugh CE, Macleamy JB, Sojourner-Nelson A, Koopman C. Posttraumatic growth and adverse long-term effects of parental cancer in children. Fam Syst Health 2009, 27 (1), 53−63.
15.
Huizinga GA, Visser A, van der Graaf WT, Hoekstra HJ, Stewart RE, Hoekstra-Weebers JEHM. Family-oriented multilevel study on the psychological functioning of adolescent children having a mother with cancer. Psychooncology 2010.
16.
Davey MP, Tubbs CY, Kissil K, Nino A. ‘We are survivors too’: African- -American youths’ experiences of coping with parental breast cancer. Psychooncology 2011; 20 (1), 77−87.
17.
Flahault C, Sultan S. On being a child of an ill parent: A Rorschach investigation of adaptation to parental cancer compared to other illnesses. Rorschachiana 2010; 34, 43−69.
18.
Visser A, Huizinga GA, van der Graaf WTA, Hoekstra HJ, Hoekstra- -Weebers JEHM. The impact of parental cancer on children and the family: a review of the literature. Cancer Treat Rev 2004; 30 (8), 683−95.
19.
Kennedy VL, Lloyd-Williams M. Information and communication when a parent has advanced cancer. J Affect Disord 2009; 114 (1−3), 149−55.
20.
Visser A, Huizinga GA, Hoekstra HJ, van der Graaf WT, Hoekstra- -Weebers JE. Temperament as a predictor of internalising and externalizing problems in adolescent children of parents diagnosed with cancer. Support Care Cancer 2007; 30; 15, 395–403.
21.
Barnes J, Kroll L, Burke O, Lee J, Jones A, Stein A. Qualitative interview study of communication between parents and children about maternal breast cancer. BMJ 2000; 173 (6), 385−9.
22.
Rauch PK, Muriel AC. The importance of parenting concerns among patients with cancer. Crit Rev Oncol Hematol 2004; 49, 37−42.
23.
Kruk‑Zagajewska i in. Postawy rodzin wobec chorych onkologicznie. Psychoonkologia. 1997; 1, 47–50.
24.
Barbaro de. B. Wprowadzenie do systemu rozumienia rodziny. Wydawnictwo UJ. 1999.
25.
Minuchin S. Family kaleidoscope. Cambridge. 1984.