PL EN
PRACA PRZEGLĄDOWA
Problemy zdrowotne i pielęgnacyjne chorego z czerniakiem skóry
 
Więcej
Ukryj
1
Medical University, Lublin, Poland
 
2
St John of Dukla Oncology Centre of the Lublin Region, Poland
 
3
Maria Curie-Skłodowska University, Faculty of Law and Administration, Institute of Legal Sciences, Chair of Information Technology Law and Legal Professions, Lublin, Poland
 
 
Autor do korespondencji
Marzena Kamińska   

St John of Dukla Oncology Centre of the Lublin Region, Jaczewskiego 7, 20-090, Lublin, Poland
 
 
Med Og Nauk Zdr. 2024;30(2):112-115
 
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Wprowadzenie i cel:
W Polsce liczba zachorowań na czerniaka skóry wykazuje tendencję wzrostową w populacji bez względu na płeć. Jego agresywność sprawia, że jest to jeden z najczęstszych guzów przerzutowych. Czerniaki mają wiele cech, które pomagają w ich diagnozie. Cechy te są określane przy użyciu kryteriów ABCD(E) i Glasgow. Wczesne wykrycie czerniaka w niskim stadium miejscowym daje większą szansę na wyleczenie i wiąże się z lepszymi czynnikami prognostycznymi.

Metody przeglądu:
W artykule przedstawiono przegląd aktualnej wiedzy na temat profilaktyki, diagnostyki i leczenia czerniaka, wskazano na potrzebę szerszego stosowania profilaktyki pierwotnej oraz podkreślono rolę samobadania skóry

Opis stanu wiedzy:
Edukacja w zakresie profilaktyki czerniaka musi być ukierunkowana i powinna koncentrować się na zachowaniach, na które pacjent może wpływać i modyfikować, a także na działaniach profilaktycznych podejmowanych w celu wyeliminowania czynników ryzyka, a także rozpoznania wczesnych objawów czerniaka skóry. Należą do nich: regularne wizyty u dermatologa i poddawanie się badaniom dermatoskopowym, stosowanie kremów z filtrem przeciwsłonecznym o wysokim współczynniku UV, noszenie specjalnej odzieży ochronnej, okularów przeciwsłonecznych i nakryć głowy podczas przebywania na słońcu, umiarkowana ekspozycja na słońce, unikanie oparzeń słonecznych, odpowiedzialne korzystanie z solarium.

Podsumowanie:
Rola profilaktyki i szybkiej diagnozy staje się kluczowa we wczesnej diagnostyce czerniaka i wdrażaniu terapii celowanej. Szybka reakcja na pierwsze objawy choroby może również przyspieszyć proces jej diagnozy i leczenia oraz wpłynąć na czas przeżycia pacjentów.


Introduction and objective:
In Poland, the number of cases of melanoma skin cancer shows an increasing trend in both genders. Its aggressiveness makes it one of the most common metastatic tumours. Melanomas have many characteristics that help in their diagnosis. These features are determined using the ABCD(E) and Glasgow criteria. Early detection of melanoma at a low local stage gives a greater chance of cure and is associated with better prognostic factors.

Review methods:
The article presents an overview of the current knowledge on the prevention, diagnosis and treatment of melanoma, demonstrates the need for wider use of primary prevention, and emphasizes the role of skin self-examination

Brief description of the state of knowledge:
Education must be targeted and focus on behaviours that the patient can influence and modify, as well as preventive actions taken to eliminate risk factors and recognize early symptoms of skin melanoma. These include: regular visits to a dermatologist and undergoing dermatoscopic examination, using sunscreen creams with a high UV factor, using special protective clothing, sunglasses and headgear when staying in the sun, moderate exposure to the sun, avoiding sunburn, and responsible useof a solarium.

Summary:
The role of prevention and rapid diagnosis becomes crucial in the early diagnosis of melanoma and the implementation of targeted therapy. A quick response to the first symptoms may also speed up the process of diagnosis and treatment, and will influence the survival time of patients.

Kamińska M, Kamińska K, Bielak K, Ścirka N, Świstak M. Healthcare problems of a patient with melanoma skin cancer. Med Og Nauk Zdr. 2024; 30(2): 112–115. doi: 10.26444/monz/189438
REFERENCJE (24)
1.
Rutkowski P, Owczarek W. Biblioteka Chirurga Onkologa. Atlas zmian nowotworowych skóry. Wydanie 2, Gdańsk 2023; 1.
 
2.
Wojciechowska U, Barańska K, Miklewska M, Didkowska JA. Cancer incidence and mortality in Poland in 2020. Nowotwory. Journal of Oncology. 2023;73(3):129–145. DOI: https://doi.org/10.5603/ NJO.2023.0026.
 
3.
Raport z Krajowego Rejestru Nowotworów, dostępny w: https:// onkologia.org.pl/raporty (dostęp: 26.01.2024).
 
4.
Jabłońska S, Majewski S, red. Dubrowska H. Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową. Wyd. PZWL, Warszawa 2020; ISBN 978–83–200–4707–3.
 
5.
Napierała MJ, Czarnecka AM. Mucosal melanoma — clinical presentation and treatment based on a case series. Oncol Clin Pract. 2019;15(4):223–230. DOI: 10.5603/OCP.2019.0001.
 
6.
Chowaniec Z. Kosmetologia Estetyczna. 2018;3(7): 271–272.
 
7.
Rutkowski P, Zdzienicki M, Czarencka AM. Czerniak 3. Współczesne podejście. PZWL, Warszawa 2023. p.11.
 
8.
Rutkowski P, Wysocki PJ, Nasierowska-Guttmejer A et al. Cutaneous melanomas. Oncol Clin Pract. 2020;16(4):163–182. DOI: 10.5603/OCP.2020.0021.
 
9.
Dzwierzynski WW. Melanoma Risk Factors and Prevention. Clin Plast Surg. 2021 Oct;48(4):543–550. doi: 10.1016/j.cps.2021.05.001. Epub 2021 Jul 2. PMID: 34503715.
 
10.
O'Neill CH, Scoggins CR. Melanoma. J Surg Oncol. 2019;120(5):873–881. doi: 10.1002/jso.25604. Epub 2019 Jun 27. PMID: 31246291.
 
11.
Congdon NM, Davis CM. A systematic review of the frequency of features of the seven-point checklist in proven cutaneous melanoma:The importance of change. Skin Health Dis. 2023;3(6):e295. doi: 10.1002/ ski2.295. PMID: 38047248; PMCID: PMC10690704.
 
12.
Soyer H, Argenziano G, Hofmann-Wellenhof R, Zalaudek I.Dermatoskopia. Edra Urban & Partner, Wrocław 2021.
 
13.
Stec R, Smoter M, Deptała A. Onkologia. Asteria Med, Gdańsk 2021.
 
14.
Mariuk-Jarema A, Rutkowski P. Badania dodatkowe wykonywane u osób z rozpoznanym czerniakiem. Forum Dermatologicum. 2019;5(2):42–44.
 
15.
Rutkowski P, Wysocki PJ, Kozak K, et al. Expert recommendations on diagnostic-therapeutic management of melanoma patients. Oncol Clin Pract. 2022;18(6):357–392. DOI: 10.5603/2021.0042.
 
16.
Telka E, Szczepanik K. Czerniak skóry – nowe zasady postępowania diagnostyczno-terapeutycznego. Nowa Medycyna. 2014;(3):125–129.
 
17.
Ghiasvand R, et al. Sunscreen Use and Subsequent Melanoma Risk: A Population-Based Cohort Study. JCO. 2016;34:3976–3983. DOI:10.1200/JCO.2016.67.5934.
 
18.
Li H, Colantonio S, Dawson A, Lin X, Beecker J. Sunscreen Application, Safety, and Sun Protection: The Evidence. J Cutan Med Surg. 2019;23(4):357–369. doi: 10.1177/1203475419856611. Epub 2019 Jun.PMID: 31219707.
 
19.
Raimondi S, Suppa M, Gandini S. Melanoma Epidemiology and Sun Exposure. Acta Derm Venereol. 2020;100(11):adv00136. DOI: 10.2340/00015555–3491. PMID: 32346751; PMCID: PMC9189754.
 
20.
Magiera B, Rybak J, Magiera K. Melanoma – risk factors and prevention 10.12775/ JEHS.2023.21.01.017.
 
21.
Jeziorski A. Onkologia. Podręcznik dla pielęgniarek. W: Jeziorski A, Fijuth J, Krzakowski M. (red.). Leczenie chorych na nowotwór. W: Jeziorski A. (red.). Najczęstsze nowotwory – objawy, rozpoznawanie i leczenie. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2005; 50(51):106–112.
 
22.
Saginala K, Barsouk A, Aluru JS, Rawla P, Barsouk A. Epidemiology of Melanoma. Med Sci (Basel). 2021;9(4):63. doi: 10.3390/medsci9040063. PMID: 34698235; PMCID: PMC8544364.
 
23.
Łastowiecka-Moras E, Bugajska J. Promieniowanie nadfioletowe – zasady zapobiegania negatywnym skutkom zdrowotnym. Bezpieczeństwo Pracy. Nauka i Praktyka. 2008;446,11:21–23.
 
24.
Martin-Gorgojo A, Llinares M, Virós A, Requena C, Garcia-Casado Z, Traves V, et al. Pierwotne miejsce czerniaka skóry jest związane z gęstością znamienia. Ocotarget. 2017;8(58):98876–98886.
 
eISSN:2084-4905
ISSN:2083-4543
Journals System - logo
Scroll to top