PRACA PRZEGLĄDOWA
Napromieniowanie żywności – aspekt prawny, handlowy i toksykologiczny
1
Zakład Toksykologii i Ochrony Zdrowia w Środowisku Pracy, Katedra Toksykologii i Uzależnień Wydział Nauk o Zdrowiu w Bytomiu, Śląski Uniwersytet Medyczny, Polska
2
Drugie Koło Naukowe przy Zakładzie Toksykologii i Ochrony Zdrowia w Środowisku Pracy Katedra Toksykologii i Uzależnień Wydział Nauk o Zdrowiu w Bytomiu, Śląski Uniwersytet Medyczny, Polska
3
Szkoła Doktorska Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach, Wydział Nauk o Zdrowiu w Bytomiu, Śląski Uniwersytet Medyczny, Polska
Autor do korespondencji
Marta Buczkowska
Zakład Toksykologii i Ochrony Zdrowia w Środowisku Pracy Katedra Toksykologii i Uzależnień Wydział Nauk o Zdrowiu w Bytomiu, Śląski Uniwersytet Medyczny, Polska
Zakład Toksykologii i Ochrony Zdrowia w Środowisku Pracy Katedra Toksykologii i Uzależnień Wydział Nauk o Zdrowiu w Bytomiu, Śląski Uniwersytet Medyczny, Polska
Med Og Nauk Zdr. 2020;26(2):106-117
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Wprowadzenie i cel pracy:
Napromieniowanie żywności to technika konserwacji żywności, której głównym celem jest przedłużenie przydatności do spożycia artykułów żywnościowych dzięki zastosowaniu promieniowania jonizującego. Technologia napromieniania żywności jest obecnie stosowana na całym świecie. Celem pracy jest omówienie procesu radiacji żywności, przede wszystkim w aspekcie bezpieczeństwa utrwalonych w ten sposób produktów oraz przepisów prawnych regulujących ten proces w Polsce i na świecie
Skrócony opis stanu wiedzy:
Proces napromieniowania żywności podlega licznym regulacjom prawnym, dotyczącym m.in. poziomów stosowanych dawek, celów napromieniowania czy oznakowania napromieniowanych produktów. Obecnie ponad 50 krajów na świecie dopuszcza stosowanie promieniowania jonizującego w stosunku do żywności, w tym 7 krajów Unii Europejskiej łącznie z Polską. Bezpieczeństwo radiacyjnie utrwalonych artykułów spożywczych zostało potwierdzone przez kluczowe organizacje międzynarodowe i krajowe, jednak nie brakuje doniesień na temat jej potencjalnej szkodliwości dla zdrowia, np. w następstwie występowania 2-alkilocyklobutanonów czy wolnych rodników. Wiele osób zwraca również uwagę na możliwość pogorszenia się jakości żywności, zwłaszcza za sprawą zmniejszenia ilości lub utraty niektórych składników odżywczych czy zmiany właściwości fizycznych produktu.
Podsumowanie:
Napromieniowanie żywności to w dalszym ciągu dość kontrowersyjna metoda konserwacji. Wydaje się, że zmiany opinii publicznej w tej kwestii można dokonać dzięki lepszemu uświadomieniu przeciętnego konsumenta o potencjalnej roli, jaką napromieniowanie żywności może odgrywać w kontrolowaniu, a nawet eliminowaniu chorób przenoszonych przez żywność czy w ograniczeniu strat finansowych związanych z jej psuciem.
Napromieniowanie żywności to technika konserwacji żywności, której głównym celem jest przedłużenie przydatności do spożycia artykułów żywnościowych dzięki zastosowaniu promieniowania jonizującego. Technologia napromieniania żywności jest obecnie stosowana na całym świecie. Celem pracy jest omówienie procesu radiacji żywności, przede wszystkim w aspekcie bezpieczeństwa utrwalonych w ten sposób produktów oraz przepisów prawnych regulujących ten proces w Polsce i na świecie
Skrócony opis stanu wiedzy:
Proces napromieniowania żywności podlega licznym regulacjom prawnym, dotyczącym m.in. poziomów stosowanych dawek, celów napromieniowania czy oznakowania napromieniowanych produktów. Obecnie ponad 50 krajów na świecie dopuszcza stosowanie promieniowania jonizującego w stosunku do żywności, w tym 7 krajów Unii Europejskiej łącznie z Polską. Bezpieczeństwo radiacyjnie utrwalonych artykułów spożywczych zostało potwierdzone przez kluczowe organizacje międzynarodowe i krajowe, jednak nie brakuje doniesień na temat jej potencjalnej szkodliwości dla zdrowia, np. w następstwie występowania 2-alkilocyklobutanonów czy wolnych rodników. Wiele osób zwraca również uwagę na możliwość pogorszenia się jakości żywności, zwłaszcza za sprawą zmniejszenia ilości lub utraty niektórych składników odżywczych czy zmiany właściwości fizycznych produktu.
Podsumowanie:
Napromieniowanie żywności to w dalszym ciągu dość kontrowersyjna metoda konserwacji. Wydaje się, że zmiany opinii publicznej w tej kwestii można dokonać dzięki lepszemu uświadomieniu przeciętnego konsumenta o potencjalnej roli, jaką napromieniowanie żywności może odgrywać w kontrolowaniu, a nawet eliminowaniu chorób przenoszonych przez żywność czy w ograniczeniu strat finansowych związanych z jej psuciem.
Introduction and objective:
Food irradiation is a preservation technique, the main purpose of which is to extend shelf life of food products by using ionizing radiation. Today, food irradiation technology is used worldwide. The aim of this study is to discuss the process of food irradiation, especially from the aspect of safety of irradiated products and legal regulations applicable to this process in Poland and worldwide
Brief description of the state of knowledge:
The food irradiation process is subject to numerous legal regulations, including the dose levels used, irradiation purposes, or labelling of irradiated products. Currently, more than 50 countries worldwide allow the use of ionizing radiation in relation to food, 7 in the countries of the European Union, including Poland. The safety of irradiated products has been confirmed by key international and national organizations; however, there are also reports concerning their potential hazardous effect on health, e.g. as a result of the occurrence of 2-alkylcyclobutanones or free radicals. Much attention has been paid to the possibility of deterioration of food quality, especially by reducing the amount or loss of some nutrients, or changing the physical properties of the product.
Conclusions:
Irradiation still remains a relatively controversial method of food preservation. It seems that the key to changing this opinion is making the average consumer more aware of the potential role, that food irradiation can play a part in controlling and even eliminating food-borne diseases, or reducing financial losses associated with its spoilage
Food irradiation is a preservation technique, the main purpose of which is to extend shelf life of food products by using ionizing radiation. Today, food irradiation technology is used worldwide. The aim of this study is to discuss the process of food irradiation, especially from the aspect of safety of irradiated products and legal regulations applicable to this process in Poland and worldwide
Brief description of the state of knowledge:
The food irradiation process is subject to numerous legal regulations, including the dose levels used, irradiation purposes, or labelling of irradiated products. Currently, more than 50 countries worldwide allow the use of ionizing radiation in relation to food, 7 in the countries of the European Union, including Poland. The safety of irradiated products has been confirmed by key international and national organizations; however, there are also reports concerning their potential hazardous effect on health, e.g. as a result of the occurrence of 2-alkylcyclobutanones or free radicals. Much attention has been paid to the possibility of deterioration of food quality, especially by reducing the amount or loss of some nutrients, or changing the physical properties of the product.
Conclusions:
Irradiation still remains a relatively controversial method of food preservation. It seems that the key to changing this opinion is making the average consumer more aware of the potential role, that food irradiation can play a part in controlling and even eliminating food-borne diseases, or reducing financial losses associated with its spoilage
REFERENCJE (35)
1.
Ehlermann DAE. The early history of food irradiation. Radiat Phys Chem. 2016; 129: 10–12. https://doi.org/10.101 /j.radphyschem.2016.07.024.
2.
Migdał W, Gryczka U. Radiacyjna metoda higienizacji i utrwalania żywności. Postępy Techniki Jądrowej. 2013; 59(1): 8–14.
3.
Yousefi MR, Razadri AM. Irradiation and its potential to food preservation. Int J Adv Biol Biom Res. 2015; 3(1): 51–54.
4.
Roberts PB. Food irradiation: Standards, regulations and world-wide trade. Radiat Phys Chem. 2016; 129: 30–34. https://doi.org/10.1016/j.radp....
5.
Farkas J, Mohácsi-Farkas C. History and future of food irradiation. Trends Food Sci Technol. 2011; 22(2–3): 121–126. https://doi.org/10.1016/j.tifs....
6.
Timakova RT, Tikhonov SL, Tikhonova NV, Shikhalev SV. Determining the dose of radiation and radurisation effects on the antioxidant activity of fish and the thermophysical characteristics of fish muscle rissue. Foods. 2019; 8(4): 130–142. https://doi.org/10.3390/foods8....
7.
Kobayashi Y. Food Irradiation: Radiation-based sterilization, insecticidal, and inhibition of sprouting technologies for foods and agricultural produce. In: Kudo H, eds. Radiation Applications. Springer, Singapore; 2018. p. 217–253.
8.
Farkas J. Irradiation for better foods. Trends Food Sci Tech. 2006; 17: 148–152. https://doi.org/10.1016/j.tifs....
9.
Rachubik J. Wykrywanie markerów utrwalania żywności promieniowaniem jonizującym. Med Weter. 2013; 69(3): 150–156.
10.
Patterson M. Food Irradiation: Microbiological Safety and Disinfestation. International Symposium New Frontier of Irradiated Food and Non-Food Products; 2005 Sept 22–23, KMUTT, Bangkok, Thailand; 2005.
11.
Jędrzejczyk H, Hoffmann M, Świętochowska E. Metoda radiacyjna w utrwalaniu żywności. Część I. Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego. 2010; 2: 98–102.
12.
Dyrektywa 1999/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 lutego 1999 r. w sprawie zbliżenia ustawodawstw Państw Członkowskich dotyczących środków spożywczych oraz składników środków spożywczych poddanych działaniu promieniowania jonizującego (Dz.U. L 66 z 13.3.1999, s. 16–23).
13.
Dyrektywa 1999/3/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 lutego 1999 r. w sprawie ustanowienia wspólnotowego wykazu środków spożywczych oraz składników środków spożywczych poddanych działaniu promieniowania jonizującego (L 66/24).
14.
Wykaz zezwoleń państw członkowskich dotyczących środków spożywczych oraz składników środków spożywczych, które mogą być poddane działaniu promieniowania jonizującego. Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej (2009/C 283/02).
15.
FDA. Food Irradiation: What You Need to Know, https://www.fda.gov/food/buy-s... (dostęp: 2020.03.20).
16.
World Health Organization. FOOD IRRADIATION. A technique for preserving and improving the safety of food. Genewa, 1988.
17.
Wykaz zatwierdzonych jednostek poddających w państwach członkowskich środki spożywcze i ich składniki działaniu promieniowania jonizującego. Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej (2019/C 37/03).
18.
Decyzja Komisji z dnia 23 października 2002 r. przyjmująca wykaz zatwierdzonych jednostek w państwach trzecich w odniesieniu do napromieniowania żywności 2002/840/WE (Dz.U. L 287 z 25.10.2002, s. 40).
19.
Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz.U. 2006 Nr 171 poz. 1225).
20.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie napromieniowania żywności promieniowaniem jonizującym (Dz.U. nr 121, poz. 841).
21.
Eustice RF. Global status and commercial applications of food irradiation. In: Ferreira I, Antonio AL, Verde SC, eds. Food Irradiation Technologies. Concepts, Applications and Outcomes. Royal Society of Chemistry; 2017. p. 397–424.
22.
Sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady za lata 2016–2017 dotyczące żywności i składników żywności poddanych działaniu promieniowania jonizującego. Bruksela, 08.10.2019 r., sygnatura KE: COM(2019) 454 final.
23.
Maherani B, Hossain F, Criado P, Ben-Fadhel Y, Salmieri S, Lacroix M. World market development and consumer acceptance of irradiation technology. Foods. 2016; 5(4): 79. https://doi.org/10.3390/foods5....
24.
Gunes G, Tekin MD. Consumer awareness and acceptance of irradiated foods: Results of a survey conducted on Turkish consumers. LWT-Food Sci Technol. 2006; 39(4): 444–448. https://doi.org/10.1016/j.lwt.....
25.
Galati A, Tulone A, Moavero P, Crescimanno M. Consumer interest in information regarding novel food technologies in Italy: The case of irradiated foods. Food Res Int. 2019; 119: 291–296. https://doi.org/10.1016/j.food....
26.
Kuźniar W, Kawa M, Kuźniar P. Konsumenci wobec bezpiecznych rozwiązań w zakresie produkcji żywności. Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Problemy Rolnictwa Światowego. 2016; 16(3): 243–250.
27.
Roberts PB. Food irradiation is safe: Half a century of studies. Radiat Phys Chem. 2014; 105: 78–82. https://doi.org/10.1016/j.radp....
28.
Woodside JV. Nutritional aspects of irradiated food. Stewart Postharvest Review. 2015; 11(3): 1–6. doi:10.2212/spr.2015.3.2.
29.
Lima F, Vieira K, Santos M, de Souza PM. Effects of Radiation Technologies on Food Nutritional Quality. In: Díaz AV, eds. Descriptive Food Science, IntechOpen; 2018. p. 137–152. http://dx.doi.org/10.5772/inte....
30.
Ravindran R, Jaiswal AK. Wholesomeness and safety aspects of irradiated foods. Food Chem. 2019; 285: 363–368. https://doi.org/10.1016/j.food....
31.
Scientific Opinion on the Chemical Safety of Irradiation of Food. EFSA Panel on Food Contact Materials, Enzymes, Flavourings and Processing Aids (CEF). EFSA Journal. 2011; 9(4): 1930. https://doi.org/10.2903/j.efsa....
32.
Song BS, Choi SJ, Jin YB, Park JH, Kim JK, Byun EB, Marchioni E. A critical review on toxicological safety of 2-alkylcyclobutanones. Radiat Phys Chem. 2014; 103: 188–193. https://doi.org/10.1016/j.radp....
33.
Sommers CH, Delincée H, Smith JS, Marchioni E. Toxicological safety of irradiated foods. In: Fan X, Sommers CH, eds. Food Irradiation Research and Technology. 2nd ed. Blackwell Publishing; 2013. p. 53–74. DOI:10.1002/9781118422557.
34.
Irawati Z, Sani Y. Feeding studies of radiation sterilization ready to eat foods on sprague dawley rats: In vivo. Nat Sci. 2012; 4: 116–122. DOI: 10.4236/ns.2012.42017.
35.
Shalaby AR, Anwar MM, Sallam EM, Emam WH. Quality and safety of irradiated food regarding biogenic amines: Ras cheese. Int J Food Sci Tech. 2016; 51(4): 1048–1054. https://doi.org/10.1111/ijfs.1....
| eISSN: | 2084-4905 |
| ISSN: | 2083-4543 |
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
